80 rocznica powrotu prochów generała

30 czerwca 1929 roku wydarzenia w Tarnowie były w centrum uwagi całej Polski. Odbywała się tu bowiem kulminacja ważnego zdarzenia historycznego i patriotycznego – złożenie w mauzoleum prochów generała Józefa Bema. 1 lipca odbędą się w Tarnowie obchody rocznicy wydarzeń sprzed lat 80. Uroczystość z udziałem m.in. gości z Węgier rozpocznie się o 14.30.

Józef Bem zmarł na obczyźnie 10 grudnia 1850 roku w syryjskim Aleppo, pochowano go na muzułmańskim cmentarzu wojskowym Dżebel-el-Isam.
Po odzyskaniu niepodległości przez Polskę pojawiła się idea sprowadzenia prochów generała do ojczyzny. W Tarnowie już w roku 1926 zawiązał się „Lokalny Komitet Sprowadzenia Zwłok Gen. J. Bema”.

Rok później władze polskie rozpoczęły starania o sprowadzenie szczątków generała. do kraju. Pod patronatem Ignacego Mościckiego, Prezydenta Rzeczypospolitej, zawiązał się krajowy „Komitet Sprowadzenia do Kraju Zwłok Gen. J. Bema”, którego honorowym członkiem był m. in. marszałek Józef Piłsudski.

Problematyczną sprawą było ustalenie miejsca, gdzie miały spocząć szczątki Bema. Mimo, że od początku brano pod uwagą Tarnów, tu i ówdzie odzywały się głosy proponujące stolicę państwa, względnie stoki Wawelu. Po dłuższych rozważaniach ostatecznie ustalono, iż miejscem wiecznego spoczynku bohatera winno być jego rodzinne miasto - Tarnów.
Działający w Tarnowie Komitet Lokalny zaabsorbowany był sprawą mauzoleum, w którym miały spocząć prochy Bema. Po długich rozmowach, bo i tutaj nie obyło się bez spornych kwestii, postanowiono usytuować mauzoleum w Ogrodzie Strzeleckim, na niewielkiej wysepce dawnego stawu. Plan ten pociągnął za sobą konieczność zmiany dotychczasowej struktury parku, stworzenia odpowiedniego otoczenia, wytyczenia alei otwierającej perspektywę mauzoleum. Projekt tej szczególnej budowli powierzono Adolfowi Szyszko-Bohuszowi, rektorowi Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie.

20 czerwca 1929 roku w obecności przedstawicieli władz Francji, Polski, Węgier i Turcji dokonano ekshumacji zwłok. Trumnę umieszczoną w specjalnym wagonie przewieziono przez granice Turcji, Jugosławii do stolicy Węgier - Budapesztu. Odtąd trumnie towarzyszyła wojskowa delegacja węgierska. Na wszystkich stacjach, przez które przejeżdżał pociąg, stały szpalery ludzi z odkrytymi głowami. Wagon obrzucano kwiatami.

29 czerwca wagon z prochami Józefa Bema przejechał granice Polski. Trumnę przybraną sztandarami Polski, Węgier i Turcji przewieziono na Wawel. Następnego dnia ulicami Krakowa przeszedł uroczysty kondukt, by przy salwie 21 strzałów pożegnać szczątki bohatera odjeżdżającego do rodzinnego miasta.

30 czerwca 1929 roku był świętem całej tarnowskiej społeczności. Imponująco wyglądały udekorowane perony, ulice, budynki oraz szpalery umundurowanych kolejarzy, strzelców, harcerzy. Przy dźwiękach „Warszawianki” z dworca ruszyła laweta z trumną, otoczoną kordonem oficerów różnych formacji, pod bramę triumfalną projektu Witolda Giżberta - Studnickiego znajdującą się u wylotu ulicy Krakowskiej. Uroczysty kondukt przemierzył ulice: Krakowską, Wałową i Piłsudskiego, by dotrzeć do Ogrodu Strzeleckiego. Tutaj na końcowym odcinku trumnę do mauzoleum przenieśli na swych ramionach oficerowie.
Obchody 80 rocznicy wydarzeń z roku 1929 odbędą się w Tarnowie 1 lipca. Muzeum Okręgowe w Tarnowie przygotowało ekspozycję czasową związaną z 80. rocznicą sprowadzenia prochów gen. Bema. Na wystawie zobaczyć będzie można dokumenty, fotografie, pamiątkowe szarfy oraz wiele innych archiwaliów i realiów związanych z uroczystością sprowadzenia szczątków Józefa Bema. Otwarcie wystawy odbędzie się 1 lipca o godzinie 15.30.

Wystawa w tarnowskim Muzeum Okręgowym jest jednym z wielu wydarzeń obchodzonego w Tarnowie „Roku generała Bema”. O godzinie 14.30 odbędzie się spacer szlakiem Bema – od Bramy Seklerskiej, poprzez Plac Bema do Placu Rybnego, gdzie ustawiona jest replika „Panoramy Siedmiogrodzkiej”.

Po otwarciu wystawy w muzeum odbędą się uroczystości pod pomnikiem Bema przy ulicy Wałowej, a następnie przemarsz do parku Strzeleckiego, gdzie przed Mauzoleum generała złożone zostaną kwiaty.

W uroczystości w Parku Strzeleckim wezmą m.in. udział harcerze z Hufca Tarnów, Hufca Brzesko i skauci z Magyar Cserkészszövetség. - Harcerze i węgierscy skauci zaciągną honorową wartę pod mauzoleum Generała oraz złożą okolicznościowe wiązanki kwiatów – mówi harcmistrz Maksym Pękosz – Dodatkowo skauci węgierscy będą mieli okazję obejrzeć Tarnów oraz poznać miejsca związane zarówno z osobą generała jak i z historią harcerstwa polskiego, które w 2010 roku będzie obchodziło swoje stulecie.

O godzinie 17.00 w Parku Strzeleckim uroczystości rocznicowe zakończy koncert zespołu Ordogborda z Siedmiogrodu