Od 17 lipca w galerii „Panorama” na dworcu kolejowym w Tarnowie prezentowane będą fragmenty „Panoramy Siedmiogrodzkiej” znajdujące się w zbiorach Muzeum Okręgowego w Tarnowie. W ostatnich tygodniach tarnowskie muzeum zakupiło kolejny fragment – „Atak węgierskich huzarów z pułku Vilmosa i Koburga". Wernisaż wystawy odbędzie się o godzinie 18.00.
Kiedy Polacy przywieźli i zaprezentowali w Budapeszcie „Panoramę Racławicką” dzieło było oglądane przez tysiące Węgrów, którzy zafascynowani wielkim obrazem zapragnęli mieć podobny obraz ale związany z ich dziejami. Zlecono więc namalowanie panoramy Janowi Styce, a miała ona przedstawiać któreś z ważnych wydarzeń powstania węgierskiego 1848-1849. Dzieło miało zostać ukończone na pięćdziesiątą rocznicę wybuchu powstania. Ustalono, że tematem obrazu, będzie zdobycie Sybinu 11 marca 1849 r. przez węgierskich powstańców dowodzonych przez gen. Józefa Bema.
Prace nad „Panoramą Siedmiogrodzką", liczącą 15 metrów wysokości i 120 metrów obwodu, rozpoczęto w budynku rotundy w Parku Stryjskim we Lwowie 20 kwietnia 1897 roku i trwały pięć miesięcy. W realizowanym w szalonym tempie projekcie brała udział międzynarodowa grupa artystów. Oprócz Jana Styki nad obrazem pracowali: Węgier Béla Spányi, Niemiec Leopold Schonchen oraz Polacy - Zygmunt Rozwadowski, Tadeusz Popiel i Michał Wywiórski. Jako pierwsi panoramę obejrzeli mieszkańcy Lwowa, a jej prezentacja była wielkim wydarzeniem.
Później obraz zwinięto i przewieziono do Budapesztu. Uroczyste odsłonięcie Panoramy odbyło się w marcu 1898 roku. Mimo wielkiego zainteresowania, akcji promocyjnej, sprzedaży wydawnictw i barwnych litografii zyski jakie uzyskano nie pokryły kosztów malowania dzieła. Jan Styka, nie widząc szans na otrzymanie od zleceniodawców umówionej kwoty zwinął obraz i w 1900 roku przewiózł go do Galicji. W 1907 roku Panorama została po raz ostatni pokazana publiczności w Warszawie w rotundzie przy ul. Karowej.
Jan Styka postanowił pociąć dzieło na fragmenty i sprzedawać. Nie wiadomo na ile fragmentów została pocięta Panorama. Te, które istnieją wskazują na to, że wycinano kawałki obrazu tak, by uzyskać jakby odrębne dzieła.
Niekiedy obrazy były poprawiane i przemalowywane. Na przykład fragment z węgierskim huzarem na koniu zyskał w tle horyzont i zachód słońca (w oryginale był tam stok pagórka), w innym fragmencie między nogami konia została czapka postaci stojącej poniżej więc została zamalowana, podobnie przy fragmencie z wozami taborowymi, przecięty na pół jeździec został zamalowany, pozostał tylko koń stojący przy wozie.
W efekcie powstała kolekcja nowych obrazów o rozmaitych wielkościach. Wszystkie obrazy były sygnowane, zwykle podpis Jana Styki znajduje się w prawym dolnym rogu płótna.
Do dzisiaj udało się zidentyfikować 38 fragmentów, które są lub były pozostałością po słynnej Panoramie. Trzy fragmenty znane są tylko z przedwojennych reprodukcji i nie ma pewności czy zachowały się do dziś. Część obrazów ma określone lokalizacje i właścicieli, niektóre znane są jedynie ze zdjęć, np. zamieszczanych w katalogach aukcyjnych.
Obecnie tarnowskie muzeum posiada 20 obrazów (z czego jeden stanowi depozyt). W czerwcu bieżącego roku nabyto kolejny fragment przedstawiający „Atak węgierskich huzarów z pułku Vilmosa i Koburga". Na jego zakup uzyskano dofinansowanie z Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego oraz wsparcie samorządu województwa małopolskiego.
Panorama Siedmiogrodzka będzie prezentowana po raz pierwszy w swojej nowej, stałej siedzibie, w galerii „Panorama” na dworcu PKP w Tarnowie. Wernisaż wystawy odbędzie się 17 lipca o godzinie 18.00.
