Centrum Sztuki Mościce zaprasza na wystawę fotografii „Mościce – Miasto – Ogród”. Wernisaż odbędzie się 29 września o godzinie 18.00. O godzinie 19.00 zaplanowano promocję książki Ebenezera Howarda „Miasta – ogrody jutra”. Wystawę będzie można oglądać w CSM do 30 listopada. Wstęp wolny.
W Centrum Sztuki Mościcie odbędzie się 29 września o godzinie 18.00 wernisaż wystawy fotografii „Mościce – Miasto – Ogród”. Fotografie pochodzą ze zbiorów Marka Tomaszewskiego i rodzinnych albumów mieszkańców Mościc. Po wernisażu, o godzinie 19.00 odbędzie się promocja książki Ebenezera Howarda „Miasta – ogrody jutra”.
Budowa Państwowej Fabryki Związków Azotowych w Tarnowie – Mościcach rozpoczęła się 90 lat temu. W latach 1927 - 1939, całkowicie od podstaw, w jej sąsiedztwie, wyrosła nowoczesna dzielnica mieszkaniowa, która swoją nazwę przyjęła od nazwiska Ignacego Mościckiego.
Do wybuchu wojny powstały dwa odrębne osiedla mieszkaniowe: tzw. północne i południowe, a także obiekty użyteczności publicznej: m.in. dwa kasyna, kaplica, szkoła, ambulatorium i obiekty sportowe.
W pierwszym etapie budowy, w 1928 roku, wzniesiono pałacyk - dom dla dyrektora fabryki, 16 murowanych domów mieszkalnych - willi dla urzędników i 14 drewnianych baraków mieszkalnych, dla gorzej sytuowanych pracowników. W drugim, przypadającym na lata 1934-1939 powstało kilka wielorodzinnych bloków mieszkalnych, dokończonych już w trakcie okupacji hitlerowskiej. Ta samowystarczalna kolonia mieszkaniowa z własnym zapleczem socjalnym, rozbudowywana na bazie spójnego założenia, z czasem rozrosła się do obecnych kształtów.
Powstanie Mościc, przypadło na okres planowania nowoczesnych miast i dzielnic mieszkaniowych, zgodnie z ideą miast-ogrodów, której pomysłodawcą i propagatorem był Anglik Ebenzer Howard (1850 - 1928). Zasadniczym celem tej teorii była poprawa warunków życia klasy robotniczej w obszarach przemysłowych.
Fabryka w Mościcach objęła swym patronatem i finansowała wszystkie inicjatywy budowlane w nowej dzielnicy w części przemysłowej, mieszkaniowej, rekreacyjnej i usługowej. Elementem łączącym wszystkie obszary była regularna siatka ulic obsadzonych drzewami i wszechobecna zieleń. Ulice przyjęły swoje nazwy od konkretnych gatunków drzew, którymi je obsadzano: Głogowa, Jarzębinowa, Topolowa, Białych i Czerwonych Klonów, Akacjowa, Kasztanowa.
Fabryka posiadała własne gospodarstwo rolne, co wraz z gospodarstwem ogrodniczym i warzywniakiem, pozwalało zaopatrywać mieszkańców osiedla w świeże produkty, kwiaty, owoce i warzywa. Projektowaniem i utrzymaniem zieleni zajmował się oddział ogrodniczy, który nieprzerwanie funkcjonował w strukturze fabryki do połowy lat dziewięćdziesiątych XX wieku.
Od 1979 roku teren osiedla podlega ścisłej ochronie konserwatorskiej, zarówno architektura, nazwy ulic, jak i zieleń. W tym pomniki przyrody, chronione gatunki ssaków, ptaków, gadów i płazów, które znalazły dla siebie bezpieczne miejsce na terenie samej fabryki. Od 1962 roku wzdłuż rzeki Białej funkcjonują Pracownicze Ogródki Działkowe.
Wystawa pokazuje wybrane miejsca, ważne dla początków Mościc. Motywem przewodnim prezentowanych zdjęć są ogrody, a w nich ludzie. Z jednej strony ukazani przy wykonywaniu zwykłych, codziennych zajęć, z drugiej – jako odświętni uczestnicy lokalnych zgromadzeń, rozgrywających się w przestrzeni publicznej.
Domy, podobnie jak rodzaj relaksujących zajęć, odzwierciedlały status społeczny mieszkańców, wykształcenie i hierarchię zajmowaną w zakładzie pracy. Także przydomowe ogrody, z racji wyboru drzew i roślin oddają te podziały – pisze Barbara Bułdys – kuratorka wystawy.
Wystawa czynna będzie do 30 listopada. Wstęp jest wolny.
