„Wszystkich poległych woła jedna ojczyzna”

Na terenie powiatu tarnowskiego znajduje się pięć z jedenastu okręgów cmentarnych, w obrębie których już w 1915 roku rozpoczęto budowę nekropolii. Wystawę poświęconą cmentarzom z I wojny światowej przygotowało Starostwo Powiatowe w Tarnowie i zaprezentowało w kolejnym europejskim mieście – Pradze.

W tym roku mija 95 lat od wybuchu I wojny światowej - wojny, która objęła całą Europę i przyczyniła się do zmiany mapy politycznej. Tragizm tej wojny jest tym większy, że walczyli przeciwko sobie ludzie tego samego narodu, którzy jednak na skutek podziału kraju znaleźli się na terenie innych mocarstw. Miejscem zaciętych walk były w latach 1914 - 1915 tereny dawnej Galicji - front przebiegał Doliną Dunajca od ujścia aż do Szczepanowic, następnie przez dolinę Białej koło Gromnika i ciągnął się aż do Gorlic. Dopiero w maju 1915 roku po jednej z największych operacji I wojny światowej w wyniku bitwy gorlickiej udało się sprzymierzonym wojskom austro - węgierskim i niemieckim wyprzeć całkowicie Rosjan z Galicji Zachodniej. Wkrótce po przejściu frontu przystąpiono do budowy cmentarzy wojennych. Teren podzielono na 11 okręgów cmentarnych, na których wzniesiono 400 nekropolii. Kierownikiem każdego z okręgów był oficer, który posiadał wykształcenie techniczne lub artystyczne. Cmentarze często lokowano bezpośrednio na miejscu walk, są więc rozsiane po lasach i wśród wzgórz. Chowano na nich żołnierzy wszystkich walczących armii, ponieważ jak napisano na jednym z cmentarzy „Wszystkich poległych woła jedna ojczyzna”. Należy przypomnieć, że walczyli tutaj i ginęli nie tylko żołnierze rosyjscy. niemieccy i austriaccy, ale również Polacy, Czesi, Słowacy, Węgrzy, Włosi, Bośniacy, Serbowie.
Sto jedenaście spośród czterystu cmentarzy z okresu I wojny światowej znajduje się na terenie dzisiejszego powiatu tarnowskiego. Dzięki energii władz powiatu już 10 lat temu rozpoczęła się wielka akcja odnowy zabytkowych cmentarzy. Akcję tę finansuje państwo polskie - biorą w niej jednak udział również władze lokalne, pomagają różne instytucje - między innymi austriacki Czarny Krzyż. W sumie na renowację cmentarzy wydano 1,5 mln. złotych.
3 października w Domu Mniejszości Narodowych w Pradze odbył się wernisaż wystawy „Cmentarze wojenne I wojny światowej na terenie Powiatu Tarnowskiego – dawnej Galicji Zachodniej”. Otwarcie wystawy uświetnili swoją obecnością m.in. Jan Pastwa, ambasador RP w Czechach, Pavel Filipek, przedstawiciel Ministerstwa Obrony Republiki Czeskiej, przedstawiciele polskiego konsulatu, mieszkający w Pradze Polacy oraz zaproszeni dziennikarze.
Przedstawiciele powiatu tarnowskiego - Adam Szpak, etatowy członek zarządu oraz Ryszard Żądło, naczelnik Wydziału Kultury i Promocji, przedstawili podczas spotkania m.in. program modernizacji zabytkowych cmentarzy. Podczas wernisażu pokazano osiągnięcia powiatu związane z renowacją i utrzymaniem tych cmentarzy, jak również współpracę międzynarodowa związaną z tą tematyką. - Pokazaliśmy wystawę, aby Europa wiedziała, że Polacy dbają o historię nie tylko własnego narodu. Bo przecież na ziemi tarnowskiej ginęli nie tylko nasi rodacy. Byli to także Czesi, być może mieszkańcy Pragi, ale także Rosjanie, Niemcy, Serbowie, Węgrzy, Włosi - podkreśla Ryszard Żądło.
W Czechach promowano także szlak cmentarzy z I wojny światowej znajdujący się w powiecie tarnowskim. Ma on odgrywać główną rolę w tworzonym właśnie z inicjatywy polskich województw nowym szlaku turystycznym, pod nazwą Szlak Frontu Wschodniego I Wojny Światowej.
Ekspozycja przygotowana przez Starostwo Powiatowe w Tarnowie, przedstawiona na planszach, pokazuje zdjęcia najciekawszych cmentarzy, z opisami dotyczącymi miejsca ich położenia, ilości pochowanych żołnierzy oraz ich narodowości. Jest także wzmianka o tym, w jakim stanie obecnie znajduje się zabytkowy obiekt. Autorzy ekspozycji zadbali także o to, aby oglądający poznali historię budowy cmentarzy, których projektantami byli w niejednym przypadku znakomici architekci. Opisy cmentarzy wykonane zostały w pięciu wersjach językowych: polskiej, słowackiej, węgierskiej, niemieckiej oraz angielskiej.
Kolejne europejskie miasto, w którym pokazana będzie wystawa to Wiedeń.