Rok 2022 to ostatni rok ogrzewania domów domy piecami węglowymi, które nie spełniają norm emisji co najmniej 3 klasy, tzw. „kopciuchami”. Od stycznia przyszłego roku będzie to zakazane. Kotły 3 i 4 klasy mogą być użytkowane kilka lat dłużej, bo do końca 2026 roku.
Z Uchwały Antysmogowej przyjętej w 2017 roku przez Sejmik Województwa Małopolskiego wynika, że jeszcze tyko przez bieżący rok można ogrzewać domy tzw. „kopciuchami”. Od stycznia przyszłego roku będzie to zakazane.
Klasę kotła można sprawdzić na tabliczce znamionowej lub w dokumentacji urządzenia. Jeśli nie została określona, oznacza to, że kocioł jest pozaklasowy i powinien być wymieniony do końca bieżącego roku.
Czasu na wymianę jest niewiele, bo na inwestycję mieszkańcy będą mieli tylko kilka miesięcy po zakończeniu sezonu grzewczego i przed rozpoczęciem nowego. To tak naprawdę pół roku, a do wymiany jest mnóstwo przestarzałych pieców. - Szacujemy, że to około 300-400 tysięcy urządzeń. Dokładne liczby poznamy za około pół roku, kiedy wszyscy Małopolanie wpiszą się do centralnej ewidencji emisyjności budynków - mówi Dawid Gleń z urzędu marszałkowskiego. - Zmian terminu na usunięcie pieców już nie będzie. Województwo nie zakłada zmiany uchwały antysmogowej. Nie ma nad tym prac. Małopolska daje jasno do zrozumienia mieszkańcom: ramy czasowe są wyznaczone. Gminy robią wszystko, żeby powietrze w ich miejscowościach się poprawiało.
Aż 180 na 182 gminy w Małopolsce podpisało porozumienie z Wojewódzkim Funduszem Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Krakowie, na podstawie którego prowadzą oficjalny punkt obsługi Programu Czyste Powietrza. Można tam złożyć niezbędne dokumenty, uzyskać pomoc i wyjaśnienia.
Ponadto 170 gmin w Małopolsce zatrudnia ekodoradców, których rolą jest pomoc mieszkańcom w dostosowaniu się do wymagań uchwały antysmogowej. Doradzają w wyborze ekologicznego źródła ciepła, pomagają w uzyskaniu dofinansowania oraz prowadzą działania edukacyjne i informacyjne, by wszyscy byli świadomi zagrożenia dla zdrowia jakie powoduje smog oraz wymagań przepisów antysmogowych.
Głównym źródłem finansowania wymiany pieców i ocieplenia budynków jest ogólnopolski program Czyste Powietrze. Umożliwia on uzyskanie dofinansowania do 30 tys. zł w wariacie podstawowym oraz do 37 tys. zł w wariancie podwyższonym dla osób o niższych dochodach. Coraz więcej gmin uruchamia też program Stop Smog, przewidziany dla osób o najniższych dochodach, w ramach którego można otrzymać dotacje pokrywającą wszystkie koszty wymiany kotła.
Wymiana pieców jest również wspierana w ramach środków unijnych Regionalnego Programu Operacyjnego zarządzanego przez Urząd Marszałkowski. Na ten cel przeznaczonych zostało łącznie ponad 70 mln Euro w perspektywie 2014-2020. Natomiast w grudniu 2021 roku, Zarząd Województwa Małopolskiego zdecydował o przesunięciu kwoty ponad 60 mln zł na 35 gminnych projektów wymiany kotłów. Najbiedniejsi mieszkańcy będą mogli otrzymać nawet 90 procent dofinansowania do nowego, ekologicznego pieca.
