Ks. Janusz Królikowski "Dictum Acerbum"
Sakralny charakter małżeństwa i rodziny

W ramach rzeczywistości ludzkiej małżeństwo i rodzina zajmują zupełnie szczególny charakter, który wyraża w życiu osób i społeczności i którego w ciągu wieków w sposób dla siebie naturalny broni sama ludzkość, tworząc obyczaje i rozmaite instytucje – zarówno świeckie jak i religijne – które mają zapewnić trwałość małżeństwa i rodziny oraz strzec jej przyszłości. Doświadczenie historyczne wymownie potwierdza, że ilekroć małżeństwo i rodzina cieszyły się adekwatnym szacunkiem i promocją, tylekroć także ogólny poziom życia ludzkości ulegał podniesieniu, a ludzie cieszyli się pomyślnością i jej wzrostem. Ilekroć zaś ulegało degradacji małżeństwo i rodzina, tylekroć upadały nawet pomyślnie rozwijające się cywilizacje. Chociaż małżeństwo i rodzina jawią się bezpośrednio jako rzeczywistości należące do porządku naturalnego, to jednak żadna kultura i żadna cywilizacja nigdy nie sprowadzały tych rzeczywistości tylko wymiaru naturalnego, ale zawsze i wszędzie nadawały im wymiar „sakralny” w najbardziej ogólnym znaczeniu. Widzą w nich więc rzeczywistości, które przekraczają porządek naturalny, niejako „odgórnie” stojące na straży istnienia ludzkości i rozwijania się autentycznych relacji międzyludzkich. Wskazują więc na coś, czego człowiek nie daje sobie sam, nie osiąga tylko za pośrednictwem własnych poszukiwań, dążeń i przedsięwzięć, ale co przyjmuje z zewnątrz, czego strzeże i co potem przekazuje z największą czcią kolejnym pokoleniom. W ten odgórny wymiar maleństwa i rodziny wyraża się w sposób najpełniejszy w tworzeniu wspólnoty osób i przeżywaniu wzajemnej miłości, która przekazuje życie, wartości i zasady obyczajowe.

Kościół w najwyższym stopniu przyjmuje to rozumienie małżeństwa i rodziny jako rzeczywistości wyjątkowej i w tej wyjątkowości sakralnej, włączając małżeństwo w porządek życia sakramentalnego, czyli tego, co na mocy daru Jezusa Chrystusa ma najcenniejszego i najświętszego. Sakramentalność małżeństwa oznacza, że jest ono źródłem łaski, wzmocnionych zobowiązań etycznych, dotyczących wzajemnej miłości i służby małżonków, najbardziej powszechną drogą realizacji życiowego powołania, a także utwierdzeniem świętości, prowadzącej skutecznie człowieka do celu ostatecznego. Z tego powodu Kościół tak bardzo bezpośrednio angażuje się w to wszystko, co dotyczy małżeństwa i rodziny oraz chce wnosić swój wkład w kształtowanie tych podstawowych rzeczywistości ludzkich. Przykładem pozostaje papież Jan Paweł II, w którego nauczaniu można wyodrębnić obfity corpus doktrynalny i pastoralny, który pokazuje jak bardzo Kościół czuje się odpowiedzialny za dziś i jutro rodziny. Pontyfikat papieża Benedykta XVI stanowi bezpośrednią kontynuację tego nauczania, a zwłaszcza pokazuje potrzebę żywego głosu Kościoła wobec coraz to nowych zamachów na sakralność małżeństwa i rodziny, których jesteśmy dzisiaj świadkami.

Ukazując sakralny charakter małżeństwa i rodziny w zaznaczonym wyżej sensie należy zauważyć, że jego powaga ukazuje się w kilku podstawowych dziedzinach, które mają charakter uniwersalny. Na poziomie religijnym zyskują one dodatkową aprobatę, potwierdzenie i rozwinięcie. Przede wszystkim małżeństwo jest najbardziej podstawowym miejscem wyrażania się i kształtowania autentycznych relacji między mężczyzną i kobietą, których wyrażeniem i zwieńczeniem jest miłość małżeńska jako miłość oblubieńcza, która wskazuje na nieustanne dążenie człowieka do przekroczenia siebie. Stanowi więc naturalną drogę do realizacji pełnej prawdy o człowieku i o jego przeznaczeniu. Szczególnym wyrazem miłości oblubieńczej jest prokreacja, czyli przekazywanie życia, w której małżonkowie przekraczają siebie, dając dziecku to, czym sami się cieszą, czyli dar życia, wspólnoty, wzajemnych relacji i miłości. Dlatego też sakralny wymiar życia ludzkiego w ogóle, jak również życia małżeńskiego, w przekazywaniu życia znajduje szczególny wyraz i szczególne potwierdzenie. Dlatego też rodzina, które strzeże przekazywanego życia, chroni je i prowadzi do pełnego rozwoju, wykazuje właśnie w relacji do potomstwa swoją sakralność, czyli swoje przekraczanie porządku czysto biologicznego, wchodząc na poziom relacji i wspólnoty. Życie rodzinne wykazuje swój sakralny charakter przede wszystkim w tym, że jest miejscem przekazywania obyczajów, wartości, formacji sumienia i kształtowania osobowości, a więc tego wszystkiego, co stoi na straży człowieczeństwa, ludzkiej wspólnoty i wzajemnych relacji. Etos, będący podstawą wszelkiej kultury i niewątpliwym znakiem sacrum, w sposób uprzywilejowany rodzi się, rozwija i utrwala w rodzinie, dlatego też rodzina powinna zyskiwać adekwatne wsparcie w urzeczywistnianiu swojej misji i swoich zadań w tej dziedzinie.

Mówiąc o sakralnym charakterze małżeństwa i rodziny, należy podkreślić, iż jest w najwyższym stopniu uzasadnione, że na jego straży stoją i powinny stać odpowiednie instytucje, przede wszystkim prawne i kulturowe. Tak ważne rzeczywistości ludzkie domagają się zdecydowanej ochrony prawnej i promocji kulturowej, aby ich wyjątkowy charakter nie został pomniejszony, ani tym bardziej zakwestionowany przez ideologiczne naciski, czy też zgubne tendencje obyczajowe, których szkodliwy charakter wyraża się najbardziej w profanowaniu tego, co ludzkie, a tym samym tego, co święte.

Ks. Janusz Królikowski