Przywrócić pamięć

W bieżącym roku rozpoczną się prace przy odtworzeniu nie istniejącego dziś cmentarza wojennego nr 202, na którym spoczywają żołnierze I wojny światowej. Cmentarz zlokalizowany był przy dzisiejszej alei Matki Bożej Fatimskiej.

W roku 2010 zaplanowano usunięcie płyt drogowych i elementów betonowych, wytyczenie i wykonanie alei głównej oraz wykonanie pomnika głównego na placu centralnym. Już w roku 2008 na zlecenie Gminy Miasta Tarnowa opracowana została dokumentacja historyczno – odtworzeniowa cmentarza. Pieniądze na ten cel przekazał Wojewoda Małopolski.
Cmentarz nr 202 składa się z trzech zespołów grobów wojennych zlokalizowanych na terenie starego cmentarza garnizonowego. Po wybuchu I wojny światowej, zaczęto na nim grzebać żołnierzy wszystkich walczących armii, stąd spoczywają w tym miejscu żołnierze armii austro-węgierskiej, rosyjskiej i niemieckiej. Z dokumentacji archiwalnej wynika, że na cmentarzu tym znajdowały się 193 mogiły wyposażone w nagrobki z krzyżami żeliwnymi i tablice emaliowane oraz kamienny obelisk stanowiący pomnik główny. W sumie liczba pochowanych na cmentarzu osób wynosi 1 485, w tym 682 żołnierzy znanych jest z nazwiska. Daty śmierci pochowanych zawierają się w przedziale od początku wojny do 25 maja 1915 roku.
Pierwsze zniszczenia na cmentarzu miały miejsce w okresie II wojny światowej. Zniszczono wówczas bramę cmentarną, pomnik, zniszczono i usunięto cześć nagrobków, a na terenie cmentarza wykonano gniazda karabinów i stanowiska artylerii.
Dalsza dewastacja, po roku 1945, spowodowana była brakiem stałej opieki nad cmentarzem. Z chwilą uzyskania decyzji o jego zamknięciu usunięto z tego terenu wszystkie pozostałości związane z wyposażeniem - resztki ogrodzenia, pomników, krzyży i tablic nagrobnych.
W 2009 opracowania została dokumentacja techniczna odtworzenia. Środki na ten cel, blisko 20 tysięcy złotych, pozyskano od Wojewody Małopolskiego.
Koszt prac rekonstrukcyjnych będzie bardzo duży, dlatego realizacja zadania odbędzie się etapami, w miarę posiadania środków finansowych.
Prace rekonstrukcyjne powinny obejmować odtworzenie granic cmentarza, wytyczenie alej oraz placu pomnikowego, wytyczenie mogił w poszczególnych kwaterach, odtworzenie cokołów nagrobków, wytyczenie i ustawienie nagrobków na mogiłach, montaż krzyży i tablic nagrobnych, odtworzenie pomnika głównego i bramy cmentarnej. Ostatnie planowane działania to umieszczenie tablicy informacyjnej i uporządkowanie zieleni.
Opiekę nad zapomnianym tarnowskim cmentarzem wojennym zadeklarowali uczniowie Szkoły Podstawowej nr 23, Gimnazjum nr 8 i XIX Liceum Ogólnokształcącego. Już w kwietniu uczniowie, nauczyciele i zaproszeni goście zapalili światła pamięci na terenie dawnego cmentarza. Akcja nie miała charakteru jednorazowego. Społeczność szkolna planuje zadbać o ten cmentarz, by zaistniał znowu w świadomości ludzi.