Janusz Rypuszyński (1923 - 1926)

Urodził się 5 maja 1848 roku we Lwowie. W rodzinnym mieście Janusz Rypuszyński ukończył studia w Akademii Technicznej we Lwowie, później studiował w Wiedniu. Pracował jako inżynier budowlany przy budowie linii kolejowych, m.in. z Tarnowa do Leluchowa.

 

W 1884 roku starał się o posadę budowniczego miejskiego w Tarnowie, nie uzyskał jednak stanowiska, mimo to od 1889 roku zamieszkał z rodziną na stałe w Tarnowie. Jeszce w tym samym roku rozpoczął realizację budowy, według projektu Szczęsnego Zaręby, szkoły im. cesarza Franciszka Józefa przy ulicy Mickiewicza (dziś budynek poczty). W 1890 roku został wybrany do Rady Miasta.

 

Przez wiele lat pracował jako architekt i budowniczy, stąd wiele domów stojących do dziś w Tarnowie do budynki jego autorstwa - m.in. hotel "Bristol", klasztor XX Filipinów, domy przy ulicy Wałowej, Lipowej (dziś alei Solidarności, gdzie mieszkał również w zaprojektowanej przez siebie willi "Janina"), Kaczkowskiego, Krakowskiej, Piłsudskiego. Projektował także kościoły w regionie tarnowskim. W okresie I wojny nie opuścił Tarnowa i pełnił funkcję wiceburmistrza, gdyż wybrany na to stanowisko Herman Mutz wyjechał z miasta.

 

Po rezygnacji Tadeusza Tertiia do czasu wyboru nowego burmistrza zastępował go wiceburmistrz Mutz , który 3 grudnia 1923 roku ogłosił wybory nowego burmistrza. W głosowaniu wzięło udział 42 radnych, o urząd ten ubiegało się dwóch radnych: inż Janusz Rypuszyński i asesor Franciszek Szatko. Rypuszyński otrzymał 37 głosów, kontrkandydat 1 głos, oddano 4 głosy nieważne. Był bodaj najstarszym tarnowskim burmistrzem - w chwili wyboru miał 75 lat.

 

Wybór Rypuszyńskiego nie został zatwierdzony przez starostwo, Rada Miejska zebrała się na jednej jeszcze sesji w styczniu 1924 roku, po czym została w lutym rozwiązana, a obowiązki komisarza rządowego powierzono Januszowi Rypuszyńskiemu. Decyzja władz państwowych miała związek z wydarzeniami z jesieni 1923 roku, kiedy to na ulicach Tarnowa podczas wiecu robotniczego na rogu ulic Wałowej i Goldhammera śmierć poniosło pięć osób, dwie kolejne zmarły później w wyniku odniesionych ran, a 37 zostało rannych. W efekcie w 27 - osobowym Tymczasowym Zarządzie Miasta nie znalazł się żaden przedstawiciel partii socjalistycznej, gdyż to socjalistów obwiniano za krwawe starcia w mieście. 21 lutego odbyło się pierwsze posiedzenie Tymczasowego Zarządu Miasta, zastępcą burmistrza - komisarza Rypuszyńskiego został dr Michał Skowroński.


Podstawowym problemem władz Tarnowa był deficyt budżetowy, stąd zarząd kierowany przez Janusza Rypuszyńskiego z jednej strony wdrażał program oszczędnościowy, z drugiej wprowadzał nowe podatki i opłaty, m.in. od posiadania samochodów osobowych, "kół motorowych i ekwipaży".


Mimo kłopotów finansowych realizowano w ciągle zniszczonym wojną mieście niezbędne inwestycje - położono nowe nawierzchnie na ulicach Bandrowskiego i Ogrodowej, Konarskiego, Nowy Świat, budowano chodniki, remontowano Ratusz, modernizowano gazowe oświetlenia ulic, budowano nawet "mieszkania socjalne" dla bezdomnych. Mianem skandalu określono natomiast zakup samochodu na potrzeby magistratu, kwestia ta stała się nawet przedmiotem obrad specjalnie powołanej komisji.

 

Po zamachu majowym domagano się rezygnacji Janusza Rypuszyńskiego z urzędu komisarza. Jedną z ostatnich czynności kierowanego przez niego zarządu miasta było mianowanie inżyniera Witolda Giżberta Studnickiego dyrektorem budownictwa miejskiego. Była to właściwie ostatnia poważna czynność urzędowa komisarza. 13 listopada 1926 roku Ministerstwo Spraw Wewnętrznych reaktywowało radę miejską w Tarnowie, Rypuszyński nie miał zamiaru składać dymisji, ale zmuszony został do rezygnacji z urzędu w dniu 27 listopada, a 30 listopada 1926 roku wybrany został burmistrzem Julian Kryplewski.


Janusz Rypuszyński zmarł w Tarnowie 1 lutego 1932 roku w wieku 84 lat. Spoczywa w grobowcu rodzinnym na Starym Cmentarzu.

06.04.2011
Twój komentarz:
Ankieta
Jak oceniasz pierwsze miesiące pracy nowego samorządu Tarnowa?
| | | |