Stefan Jaracz (1883 - 1945)

Aktor teatralny i filmowy, reżyser, założyciel i dyrektor Teatru Ateneum w Warszawie.

Urodził się 24 grudnia 1883 w Żukowicach Starych koło Tarnowa. Jego ojciec był nauczycielem wiejskim, Stefan Jaracz od dzieciństwa miał okazję uczestniczyć w akademiach szkolnych, jasełkach, okolicznościowych recytacjach. Do szkoły powszechnej uczęszczał w Krzyżu, wówczas wsi podtarnowskiej, dzisiaj dzielnicy miasta. Po jej ukończeniu rozpoczął naukę w Gimnazjum im. Kazimierza Brodzińskiego w Tarnowie, został jednak usunięty ze szkoły, prawdopodobnie za członkostwo w nielegalnej organizacji patriotycznej. Naukę kontynuował w gimnazjum w Jaśle, maturę zdał w Bochni, a egzamin poprawkowy w Krakowie. Rozpoczął studia prawnicze na Uniwersytecie Jagiellońskim, później studiował też historię sztuki, ale po kilkunastu miesiącach, w roku 1904, przerwał studia i dostał się do zespołu Teatru Ludowego w Krakowie. W roku 1907 pracował w teatrze w Poznaniu, później odbył roczną służbę wojskową, po której zaangażował się do teatru w Łodzi, wreszcie w 1911 zamieszkał w Warszawie, gdzie pracował jako aktor najpierw w Teatrze Małym, a od 1913 roku w Teatrze Polskim, kierowanym przez Arnolda Szyfmana. W 1915 roku został, jako obywatel austriacki, przymusowo ewakuowany do Rosji, gdzie występował w polskich zespołach teatralnych w Moskwie i Kijowie, gdzie współpracował z Juliuszem Osterwą. Po zakończeniu wojny powrócił do Warszawy, był jednym z założycieli Związku Artystów Scen Polskich. Występował w Teatrze Polskim (1918 -1921), "Reducie" Juliusza Osterwy (1921), Teatrze Rozmaitości (1923 -1924) i Teatrze Narodowym (1924 -1927), występował gościnnie w Łodzi i Poznaniu. W latach 1927-1928 wystąpił w ponad dziewięćdziesięciu miastach Polski. W 1930 roku udało się Stefanowi Jaraczowi założyć w Warszawie własny teatr - Teatr Ateneum, który prowadził z krótką przerwą do wybuchu wojny w roku 1939.


W latach 1912-1936 Jaracz występował również w filmie, do najważniejszych jego filmowych ról należą: Napoleon Bonaparte w "Bogu Wojny" (1914), Wielki Książę Konstanty w "Księżnej Łowickiej" (1932) oraz Konstanty Kurczek w "Jego wielkiej miłości" (1936). Ostatnią rolę filmową zagrał w roku 1936. Od 1926 roku Stefan Jaracz był także związany z Teatrem Polskiego Radia.

 

Po wybuchu wojny Jaracz znalazł się w Lublinie, jednak wkrótce wrócił do Warszawy. Występował w kawiarniach i mieszkaniach prywatnych. W 1941 roku został aresztowany i wywieziony do Oświęcimia. Po kilku tygodniach ze względu na stan zdrowia został zwolniony. W obozie przebywał od 4 kwietnia do 15 maja 1941 roku. Do końca wojny mieszkał w Wawrze, Świdrze, później w Otwocku. W 1944 roku na krótko przyjechał do Lublina, chciał wziąć udział w organizacji powojennego życia teatralnego, choroba uniemożliwiała mu już jednak pracę. 11 sierpnia 1945 roku zmarł w Otwocku.


1 września 1963 roku szkoła podstawowa w Krzyżu, w której pracował jego ojciec, a on sam był uczniem otrzymała imię Stefana Jaracza. W 1970 roku Miejska Rada Narodowa nadała imię Stefana Jaracza jednej z ulic w dzielnicy Krzyż.

06.04.2011
Twój komentarz:
Ankieta
Czy weźmiesz udział w nadchodzących wyborach samorządowych?
| | | |