Polityk, członek władz PPS i PZPR, w okresie wojny więzień KL Auschwitz, po wojnie wieloletni premier rządu PRL, poseł na Sejm, przewodniczący Rady Państwa.
Urodził się 23 kwietnia 1911 roku w Tarnowie, ojciec był z zawodu geodetą, z przekonań działaczem Narodowej Demokracji w Galicji.
Z ruchem socjalistycznym związał się podczas studiów na Uniwersytecie Jagiellońskim. Od 1931 roku działał w PPS, od roku 1935 był sekretarzem Okręgowego Komitetu Robotniczego PPS w Krakowie.
Walczył w kampanii wrześniowej 1939 roku, w czasie okupacji był jednym z czołowych działaczy PPS WRN, planowano nawet powołanie Cyrankiewicza na stanowisko zastępcy Delegata Rządu na Kraj z ramienia PPS. W kwietniu 1941 roku został ujęty przez Gestapo, od września 1942 roku był więźniem Auschwitz (nr 62933). W obozie współpracował m.in. z PPS, a także z komunistami i socjaldemokratami. W styczniu 1945 roku Józef Cyrankiewicz przewieziony został do Mauthausen. Po zakończeniu wojny znalazł się we władzach koncesjonowanego przez komunistów PPS, wchodząc w skład jej Rady Naczelnej do roku 1948. Od lipca 1945 do grudnia 1948 pełnił jednocześnie funkcję sekretarza generalnego Centralnego Komitetu Wykonawczego PPS, oraz członka Komisji Politycznej Centralnego Komitetu Wykonawczego. Należał do działaczy, którzy opowiedzieli się za ścisłą współpracą z komunistami, w listopadzie 1946 wszedł w skład Tymczasowego Rządu Jedności Narodowej, jako minister bez teki. Po sfałszowanych wyborach w roku 1947, 5 lutego 1947 roku stanął na czele nowego rządu. Dążył do połączenia PPS i PPR, co nastąpiło formalnie na Kongresie Zjednoczeniowym w grudniu 1948 kiedy powstała Polska Zjednoczona Partia Robotnicza. Józef Cyrankiewicz został wybrany w skład Komitetu Centralnego PZPR, został Sekretarzem KC PZPR i Biura Organizacyjnego PZPR. Funkcję premiera RP Cyrankiewicz pełnił do roku 1952, kiedy to musiał zrzec się stanowiska na rzecz Bolesława Bieruta. W latach 1952 - 1954 był wicepremierem, 18 marca 1954 ponownie został premierem i pozostawał na tym stanowisku do czasu wydarzeń grudniowych 1970 roku.
W czerwcu 1956 roku nakazał brutalne stłumienie powstanie robotniczego w Poznaniu. 29 czerwca 1956, w przemówieniu na antenie Polskiego Radia powiedział słynne słowa: Każdy prowokator czy szaleniec, który odważy się podnieść rękę przeciw władzy ludowej, niech będzie pewny, że mu tę rękę władza ludowa odrąbie.... W roku 1956 wspierał Władysława Gomułkę, w marcu 1968 roku wystąpił ostro przeciwko protestującym studentom, w grudniu 1970 zaakceptował decyzję o strzelaniu do robotników. 23 grudnia 1970 roku został odsunięty od ważnych stanowisk, do 1972 roku pełnił jeszcze funkcję przewodniczącego Rady Państwa. W latach 1947-1972 Józef Cyrankiewicz nieprzerwanie był posłem na Sejm, w 1972 roku nie został wybrany do Sejmu, a w roku 1975 przestał być członkiem Komitetu Centralnego PZPR.
W roku 1973 przyjął funkcję przewodniczącego Ogólnopolskiego Komitetu Pokoju, wszedł w skład Prezydium Światowej Rady Pokoju. Zmarł 20 stycznia 1989 roku w Warszawie.
