Zdrowy but, zdrowa stopa

Buty są naturalnym przedłużeniem naszych stóp, oddychają i pracują podobnie jak one. Nieprawidłowo dobrane sprawiają ból, wygodne i komfortowe są z kolei podstawą dobrego samopoczucia. Dlatego tak ważne jest, by wybrać dobre buty.

Bycie na nogach kilkanaście godzin dziennie stanowi wielkie wyzwanie dla naszych stóp. Jeśli do tego dodamy odrobinę nadwagi i połączymy z nie zawsze wygodnym obuwiem, na kłopoty nie będziemy długo czekać. Stąd też obuwie dla dorosłych powinno zapewniać higienę i komfort, nawet podczas długotrwałego użytkowania. Konstrukcja obuwia, technologia i użyte materiały są szczególnie ważne dla osób mających jakiekolwiek problemy ze stopami (stopy wrażliwe), a jak pokazują badania, osoby takie są w zdecydowanej większość.
Dla osób wrażliwych

Pojęcie "stopy wrażliwe" odpowiada subiektywnemu odczuciu dolegliwości stóp reagujących bólem na twarde podłoże i niezbyt wygodne obuwie. Bolesne zmiany zachodzące w stopach łączą się najczęściej z wiekiem. Znacząca część osób starszych, szczególnie kobiet, ma stopy wrażliwe. Osoby te mogą sobie pomóc w złagodzeniu bólu i ułatwianiu poruszania się poprzez zakup odpowiedniego obuwia. Takie obuwie jest już dostępne na rynku polskim, a najbardziej znane marki to Scholl i Ecco, a dla dzieci Bartek.

Obuwie przeznaczone dla stóp wrażliwych spełnia następujące wymagania:
- wymiary wnętrza obuwia dostosowane do wymiarów stóp wrażliwych, ze szczególnym uwzględnieniem obwodu przodostopia
- szeroki i wysoki czubek pozwalający na swobodne ułożenie zniekształconych palców
- wysokiej jakości materiały na wierzchy, podszewki i wyściółki obuwia, zapewniające:
. prawidłowy mikroklimat wnętrza obuwia (tj. temperaturę ok. 32 st. C, i około 70% wilgotności względnej). Mikroklimat jest uzależniony od właściwości higienicznych materiałów, a szczególnie od zdolności do pochłaniania i wydalania potu
. wygodę, związaną, między innymi z bezbolesnym dopasowaniem się wymiarów buta do kształtu i wymiarów stopy. Zdolność tę określa się właściwościami reologicznymi
- uwzględnienie w konstrukcji obuwia szczególnie wrażliwych miejsc stopy - okolicy stawu palucha i piątego palca, podbicia, ścięgna Achillesa, kostki bocznej i przyśrodkowej - i niestosowanie w tych miejscach łączeń materiałów, grubszych szyć, itp.
- wykorzystywanie różnego rodzaju regulacji zapięć (gumy, sznurowania, rzepy, klamerki), co ułatwia wsuwanie obuwia i pozwala na dopasowanie buta do różnych wymiarów stóp
- spody lekkie, elastyczne, sprężyste, co umożliwia wytłumianie wstrząsów, jakie powstają w czasie chodzenia po twardym podłożu. Na tyle grube, aby nie odczuwało się nierówności podłoża. O właściwościach przeciwpoślizgowych
- w obuwiu damskim wysokość obcasa nie przekraczająca 3,5 cm, a jego kształt zapewniający poczucie stabilności (pewności) w czasie poruszania się
- miękkie wyłożenia wnętrza obuwia (np. pianka lateksowa pod podszewką i wyściółką)
- stosowanie elementów łagodzących odczucie bólu, takich jak: wkładka sródstopna zmieniająca korzystnie rozkład nacisków w miejscach odpowiadających głowom kości śródstopia, wałek podpalcowy zapobiegający zsuwaniu się stopy do przodu i uderzaniu palców o czubek buta, podparcie łuku podłużnego stopy, zagłębienie pod piętę stabilizujące prawidłowe ustawienie pięty w stosunku do osi podudzia.

Jak zapobiegać płaskostopiu
Różowe i pulchne stópki malucha budzą raczej wzruszenie niż niepokój rodziców. Ale rodzinny wyjazd nad morze stwarza naturalną okazję, by porównać ślady na piasku. Ślady dorosłych są wydrążone, tymczasem maluch, biegając po plaży, zostawia za sobą równe dołeczki. Po wakacjach rodzice często pytają lekarza, czy dziecko ma płaskostopie. Najczęściej tak się tylko wydaje. Mięśnie stóp rocznego czy dwuletniego malucha są jeszcze zbyt słabe, by dźwigać całe ciało. Mimo, że dziecko ma prawidłowo wysklepioną stopę i dobrze wykształcone łuki tworzące sklepienie (podłużny i poprzeczny), to pod ciężarem ciała stopa płasko przylega do podłoża. Na dodatek jej wydrążenie maskuje poduszeczka tłuszczowa. Znika ona dopiero około trzeciego roku życia. Stopa nabiera wówczas zgrabniejszego kształtu. Kiedy patrzy się na nią z boku, widać od wewnątrz wgłębienie, które powinno się utrzymywać, nawet gdy dziecko stoi (charakterystyczny ślad stopy zobaczymy też na obrysie).
Jeśli stopy trzy, czterolatka nadal wydają ci się płaskie, zrób prosty test. Każ dziecku stanąć na palcach i zobacz, czy widać wydrążenie stopy. Jeżeli tak, to znaczy, że jest ona zbudowana prawidłowo, tylko pięta pod wpływem obciążenia przechyla się do środka i zasłania dobrze wykształcony łuk. Mówimy wówczas o płaskostopiu statycznym (w odróżnieniu od wrodzonego, o którym wspominam na końcu artykułu). Oznaką płaskostopia może być ścieranie się obcasów po stronie wewnętrznej i koślawienie butów (wypychanie zapiętków ku środkowi).
Płaskostopie często występuje rodzinnie, ale można się go nabawić i bez obciążenia genetycznego. Wada ta na co dzień dziecku nie przeszkadza i dlatego często ją bagatelizujemy. Niestety, płaskostopie może stać się przykrą dolegliwością wiele lat później. Przy pracy, która wymaga długotrwałego stania czy dźwigania ciężarów, po przytyciu, a przede wszystkim podczas ciąży, da o sobie znać bólami nóg i kręgosłupa. U dziewczynek może też prowadzić do cellulitis, gdyż upośledza krążenie odżywczej chłonki (limfy). Płaskostopie, to dosyć częsta dolegliwość i u dzieci, i u dorosłych. A o prawidłowym wykształceniu się stopy decydują pierwsze lata życia.

Obuwie dla dzieci
Kupując obuwie dla naszych pociech warto zwrócić uwagę, aby cholewka sięgała nieco ponad kostkę (ale nie za wysoko). Bucik powinien być zaopatrzony w usztywnioną piętkę, która będzie wspomagać prawidłowe ustawienie stopy (w stosunku do osi goleni). Dla prawidłowego ułożenia palców czubek obuwia powinien być dostatecznie szeroki i wysoki, dzięki czemu dodatkowo dziecko będzie miało swobodę poruszania nimi. Zapięcia (sznurowanie, rzepy) sięgające daleko w kierunku czubka, aby można but łatwo włożyć, a następnie dobrze dopasować do stopy.
Po nowe buty wybierz się koniecznie z dzieckiem (nie z "patyczkiem"). Włóż dziecku buty, a gdy w nich stanie sprawdź czy mają odpowiednią długość, przyciskając czubek buta. Prawidłowo dobrany but powinien być dłuższy od stopy o 6 - 10 mm w zależności od kształtu czubka i układu palców oraz ze względu na przesuwanie się stopy w bucie w czasie chodzenia i szybki wzrost długości stopy.

(KM/DF)