Gruczoł krokowy jest narządem pod względem kształtu i wielkości porównywalny do kasztana jadalnego (3x4x2cm), przez gruczoł przechodzi cewka moczowa oraz dwa przewody wytryskowe.
Choroby stercza występują głównie u mężczyzn w starszym oraz średnim wieku, jedynie u młodszych mężczyzn spotykaną patologią jest ostre zapalenia stercza mogące przejść w postać przewlekłą.
Objawy chorób gruczołu krokowego
Objawy kliniczne chorób gruczołu krokowego są związane z jego położeniem anatomicznym (przez stercz przechodzi cewka moczowa oraz przewody wytryskowe) i są to:
objawy przeszkody podpęcherzowej polegające na spowolnieniu lub osłabieniu siły strumienia moczu aż do jego zatrzymania włącznie. Ponadto pacjent może podawać trudności z rozpoczęciem mikcji oraz przerywane czy kroplowe oddawanie moczu. Objawy te świadczą o występowaniu trudności w oddawaniu moczu (przeszkody podpęcherzowej) objawy podrażnienia układu moczowego tj.: częstomocz - częstsze oddawanie mniejszych ilości moczu; oddawanie moczu w nocy; parcia naglące - konieczność natychmiastowego oddania moczu; ból przy oddawania moczu. Objawy podrażnieniowe mogą występować w wielu schorzeniach urologicznych.
Ostre bakteryjne zapalenie stercza. Przewlekłe bakteryjne zapalenie stercza dotyczy młodszych mężczyzn i objawia się nagłym bólem krzyża, krocza oraz wysoką gorączką często z dreszczami. Ponadto występują objawy oraz przeszkody podpęcherzowej podrażnienia układu moczowego. Ostre zapalenie stercza może przejść w przewlekłe, które ma różne postaci. Większość z pacjentów uskarża się na objawy podrażnienia z towarzyszącymi często objawami jąder i krocza. Ponadto rozpoznaje się niebakteryjne zapalenie stercza jako zespół o nieznanej etiologii.
Łagodny rozrost stercza
Łagodny rozrost stercza jest chorobą starszych mężczyzn i pierwsze objawy (przeszkody podpęcherzowej lub/i podrażnienia układu moczowego) występują najczęściej w szóstej dekadzie życia. Jest to proces wytwórczy przebiegający w podścielisku oraz elementach gruczołowych polegający na rozrastania się tkanki gruczolaka. Rozrost stercza najczęściej jest niezauważalny dopóki nie pojawiają się objawy przeszkody podpęcherzowej, której najcięższym powikłaniem jest całkowite zatrzymanie moczu. Do rutynowych badań mających na celu rozpoznanie choroby i różnicowanie jej z innymi są: badanie przez odbytnicę, oznaczenie poziomu PSA, badanie przepływu cewkowego. Leczenie może być farmakologiczne lub zabiegowe polegające na usunięciu tkanki gruczolaka w zależności od wskazań.
Rak stercza
Rak stercza jest chorobą starszych mężczyzn, w około 70% przypadków choroba jest rozpoznawana pomiędzy 60-85 rokiem życia. Nie występują objawy charakterystyczne dla raka stercza, natomiast mogą to być objawy przeszkody podpęcherzowej lub/oraz objawy podrażnieniowe dolnych dróg moczowych. Obecnie rutynowo wykonywanymi badaniami mającymi na celu wykrycie raka stercza są badanie przez odbytnicę oraz oznaczenie poziomu swoistego antygenu sterczowego (PSA) w surowicy. W przypadku nieprawidłowości stwierdzonych w wymienionych badaniach wykonuje się transrektalne USG z biopsją stercza. Rozpoznanie choroby musi być potwierdzone badaniem histopatologicznym. Leczenie raka stercza zależy od stopnia zaawansowania nowotworu i wieku pacjenta. Obejmuje leczenie radykalne (prostatektomię radykalną, radioterapię), hormonoterapię lub baczną obserwację postępu choroby.
Profesor urologii, Stanisław Bar
