Choroba siana wiatrem

Pyłkowica, czyli katar sienny, to zespół objawów wywołanych uczuleniem na pyłki kwiatów roślin wiatropylnych: traw, drzew, chwastów i zbóż. Pyłki te są przenoszone przez wiatr na dziesiątki kilometrów, dlatego nazwa choroby - katar sienny, bo pyłek "siany" jest przez wiatr.

 

Co to jest pyłek?

Pyłek ma kształt zbliżony do kulistego, średnicę około 15 - 50 um. Posiada otoczkę zewnętrzną, warstwę środkową i warstwę wewnętrzną. Warstwa wewnętrzna pyłku to związki białek, tłuszczów i cukrów, które tworzą alergen. Otoczka zewnętrzna pyłku jest twarda, nieprzepuszczalna, ma rzeźbioną powierzchnię z licznymi otworami. Z chwilą, gdy pyłek dostanie się w wilgotne i ciepłe środowisko styka się bezpośrednio ze śluzówką wywołując jej stan zapalny i charakterystyczne objawy.

Mechanizm patofizjologiczny pyłkowicy

Alergen pyłku uwolniony na powierzchni błony śluzowej nosa indukuje reakcję immunologiczną, tzn. produkcję tzw. swoistych przeciwciał IgE, charakterystycznych dla danego pyłku. Przeciwciała IgE krążą z krwią, potem osiadają miedzy innymi w skórze i dzięki temu możemy w prosty sposób diagnozować uczulenie na pyłki wykonując test skórny. Natomiast zespolenie się alergenu pyłku ze swoistym IgE wywołuje miejscową reakcję zapalną śluzówki i odpowiednie objawy.

Co sprzyja przenoszeniu się pyłków?

•  sezon pylenia - wtedy na 1 metr sześcienny powietrza może przypadać nawet kilka tysięcy pyłków
•  warunki klimatyczne - słoneczna, wietrzna pogoda
•  rodzaj pyłku

Dlatego intensywność objawów uczulenia może różnić się pomiędzy jednym a drugim sezonem pylenia.

Pyłki osiadają na spojówkach oczu, na błonach śluzowych układu oddechowego i na skórze, stąd objawy alergiczne mogą wystąpić we wszystkich tych narządach.

Objawy pyłkowicy

Najbardziej charakterystyczną cechą schorzeń alergicznych wywołanych przez pyłki jest sezonowość występowania objawów. Objawy te pojawiają się tylko w sezonie, gdy pyłek danej rośliny znajduje się w odpowiednim stężeniu w atmosferze. Nasilenie objawów jest zależne od stopnia ekspozycji.

Najbardziej charakterystyczne objawy miejscowe dla tej choroby są ze strony nosa i oczu:

•  nos: świąd nosa, napady kichania, wodnisty wyciek, obrzęk nosa często z zaburzeniami węchu i smaku
•  oczy: świąd spojówek i powiek, łzawienie, zaczerwienienie i obrzęk powiek
•  inne: chrypka, świąd podniebienia i tylnej ściany gardła, świąd uszu, napady suchego kaszlu, duszność, swoisty w klatce piersiowej
•  skóra: świąd i zaczerwienienie skóry, pokrzywka, czasem zaostrzenia atopowego zapalenia skóry

Objawy uogólnione, to:

•  znaczne osłabienie
•  gorączka
•  objawy pseudogrypowe

Objawy tzw. alergii krzyżowej pomiędzy alergenami pyłków i alergenami pokarmowymi: np. zjedzenie surowego jabłka może wywołać podobne objawy jak ekspozycja na pyłek brzozy u osoby uczulonej na ten pyłek, np. napad suchego kaszlu.

Kto może zachorować?

Choroba rozwija się u osób predysponowanych genetycznie i występuje rodzinnie. Sposób dziedziczenia nie jest znany. Wiadomo natomiast, ze w 50-80% przypadków pyłkowica rozwija się w rodzinach w postaci identycznej (uczulenie na ten sam pyłek).

Występowanie w populacji

Na pyłkowicę choruje ok. 10%-20% populacji ogólnej. W 50% przypadków rozwija się przed 15-tym rokiem życia, rzadko jednak przed 5-tym rokiem życia, natomiast tym wcześniej, jeżeli występuje w rodzinie. Obserwuje się stały wzrost zachorowań na tę chorobę także u osób po 20-stym roku życia (2-40 rok życia). Częściej występuje u mieszkańców dużych aglomeracji miejskich.

 

 

Podejrzenie alergii na pyłki i wskazania zgłoszenia się do lekarza

•  przedłużający się wodnisty katar z towarzyszącymi lub nie zapaleniem spojówek, który powtarza się od kilku sezonów
•  pojawienie się objawów w określonym miejscu i czasie w sposób natychmiastowy
•  obecność podobnych objawów w rodzinie
•  nietolerancja pewnych owoców i warzyw

 

 

Lekceważenie objawów prowadzi do:

•  sezonowy nieżyt nosa może przerodzić się w całoroczny, z czasem w przewlekły obrzęk nosa z zaburzeniami węchu i smaku
•  może rozwinąć się zapalenie zatok z bólami głowy i objawami migreny
•  może wystąpić szczególnie u dzieci zapalenie ucha środkowego z zaburzeniami słuchu
•  u 50% pacjentów może rozwinąć się astma oskrzelowa
•  może pojawić się przewlekle zmęczenie i osłabienie

 

Profilaktyka pyłkowicy

•  unikać alergenu pyłków - dobra znajomość kalendarza pylenia roślin i uważna analiza komunikatów meteorologicznych
•  unikać spacerów na otwartej przestrzeni w sezonie pylenia w słoneczne, wietrzne dni
•  przemywać twarz i zmieniać ubranie każdorazowo po przyjściu do domu z zewnątrz
•  unikać wietrzenia pościeli w słoneczne i wietrzne dni
•  zamykać okna późnym rankiem i wczesnym popołudniem, kiedy stężenie pyłków jest największe
•  prowadzić samochód przy zamkniętych oknach
•  nie kosić samemu szczególnie kwitnących trawników
•  przed sezonem pylenia stosować leki zapobiegające wystąpieniu lub łagodzące objawy już istniejące - leki antyhistaminowe

 

Rozpoznanie choroby

•  wywiad lekarski: charakterystyczne objawy, ich sezonowość, zgodność z kalendarzem pylenia, występowanie w rodzinie, ewentualne objawy krzyżowe z alergenami pokarmowymi
•  testy skórne z alergenami pyłków i porównanie ich wyników z sezonowością występowania objawów.
•  w razie wątpliwości można oznacza stężenie swoistych przeciwciał IgE w surowicy krwi

 

 

Leczenie objawów:

•  leki antyhistaminowe (Zyrtec, Claritine) - łagodzą świąd i hamują wytwarzanie wodnistej wydzieliny
•  stosowane miejscowo krople do oczu i nosa o działaniu antyhistaminowym (np.: Polcrom, Cromohexal) i przeciwzapalnym (preparaty sterydów) np.: Budrehin do nosa
•  leki przerywające napady kaszlu i duszności np. Berotexc, a w razie napadów astmy leki rozszerzające oskrzela i przeciwzapalne np. Serevent i Flixotide

Leczenie przyczynowe

Jedynym, jak dotąd skutecznym sposobem przyczynowego leczenia kataru siennego jest tzw. immunoterapia swoista (odczulanie). Odczulanie polega na podawaniu alergenu wywołującego objawy u chorego we wzrastających dawkach i stężeniach metodą iniekcji podskórnych lub podjęzykowych. Leczenie to prowadzi się tylko w specjalistycznych gabinetach alergologicznych. Immunoterapia jest skuteczna jeśli prowadzi się ją regularnie i odpowiednio długo co najmniej 3 do 5 lat.

06.04.2011
Komentarze:
Ewka: 30.03.2013
W 2013 roku gdyby nie komunikaty dla alergików o stężeniu pyłku roślin www.alergen.info.pl to nie byłoby wiadomo kiedy brać leki, taki dziwny rok
Twój komentarz:
Ankieta
Czy weźmiesz udział w nadchodzących wyborach samorządowych?
| | | |