Dziecko pod ochroną

Dlaczego dzieci tak często chorują? Kiedy z tego wyrosną i czy częste mycie skraca życie? - o tym w rozmowie z Alicją JAWORSKĄ, pediatrą, specjalistą chorób zakaźnych.

Chore dzieciaki

Ledwo wyleczymy dziecko z jednej choroby, za tydzień zapada na kolejną. Antybiotyk za antybiotykiem! Niestety, dla wielu rodziców to częsta rzeczywistość i spory problem do zmartwień. Dlaczego niektóre dzieci często chorują?

Sprecyzujmy na początek, co to znaczy "często" w odniesieniu do dziecięcych infekcji. Może zabrzmi to zaskakująco, ale 6-8 infekcji w ciągu roku u dziecka w wieku przedszkolnym i szkolnym jest normą. Przebycie dwóch chorób na kwartał nie upoważnia nas jeszcze do narzekania, że dziecko choruje częściej niż przeciętne. Oczywiście istotne jest, jakie to infekcje - nie każda wymaga stosowania antybiotyku i nie każda jednakowo osłabia organizm. Katar i lekki kaszel ze stanem podgorączkowym mogą często zostać opanowane lekami objawowymi. Natomiast ból gardła lub ucha, męczący kaszel z temp. ponad 38 stopni Celsjusza wymaga konsultacji z pediatrą i niestety często wsparcia antybiotykiem.

To często dzieci przedszkolne chorują najczęściej, chociaż nie wszystkie. Od czego to zależy?

Podatność na infekcje jest sprawą indywidualną i po części zapisaną w genach. Jednak możemy na nią wpływać rozsądnym działaniem, począwszy od tak oczywistych wydawałoby się spraw, jak odpowiedni do pory roku i pogody ubiór, ciepły posiłek przed wyjściem na zimowy spacerek, a latem umiar co do ilości zimnych napojów czy lodów. Jakość żywienia, a więc menu bogate w witaminy i mikroelementy też ma znaczenie. Lepiej więc wybrać owoc niż batonik. A propos żywienia, karmienie niemowląt pokarmem naturalnym dostarcza im immunoglobulin, czyli białek odpornościowych w okresie, kiedy produkcja własnych dopiero się rozpoczyna. Nasze zanieczyszczone środowisko też ma wpływ na częstość zachorowań. Wkraczając już w medyczny aspekt tematu, nie sposób zapomnieć o szczepieniach ochronnych, które są najbardziej skuteczną metodą zapobiegania zachorowaniu na choroby zakaźne.

A może nasze dziecko ma zaburzoną odporność, którą trzeba leczyć?

Jest kilka objawów, które powinny wzbudzić naszą czujność, ponieważ u dziecka można podejrzewać tzw. zespół niedoboru odporności. To zakażenie trwające ponad miesiąc mimo leczenia, zakażenia wywołane rzadkimi lub niechorobotwóczymi drobnoustrojami, wysypki skórne, przewlekła biegunka (po wykluczeniu innych przyczyn), utrzymujące się stany podgorączkowe bez uchwytnej przyczyny, nawracające zapalenie kości lub szpiku, nietypowy, ciężki przebieg wirusowych chorób zakaźnych. Ponadto zahamowanie wzrostu, znaczny niedobór masy ciała, podobny przypadek w rodzinie (uwarunkowania genetyczne). Wykonanie podstawowych badań z krwi może zasugerować konieczność bardziej  szczegółowych testów dla  potwierdzenia i zakwalifikowania do określonego typu i terapii. Opisano wiele odmian niedoborów od łagodnych do bardzo groźnych, ale na szczęście zdarzają się one rzadko. Natomiast częste są przejściowe zaburzenia odporności, związane ze specyfiką dojrzewania układu immunologicznego.

Kiedy dzieci "wyrastają" z częstego chorowania i stają się bardziej odporne?

W pewnym sensie ze skłonności do częstych infekcji dziecko wyrasta, ponieważ układ immunologiczny dojrzewa i odbywa się to stopniowo. O "dostatecznej" odporności, tzn. zbliżonej do odporności dorosłych można mówić dopiero około siódmego roku życia. Organizm praktycznie uczy się rozpoznawać i zwalczać intruzów.

Jak wzmocnić odporność naszej pociechy? Na rynku jest sporo leków, czy można je stosować na własną rękę?

Większość leków pochodzenia naturalnego jest dostępna bez recepty, ale radziłabym skonsultować wybór z lekarzem, ponieważ mogą być źle tolerowane lub wywoływać działania niepożądane. Dawkowanie zależy od wieku dziecka, nie wszystkie mogą być podawane małym dzieciom. Chcąc w dobrej wierze zastosować jednocześnie kilka leków łatwo o przypadkowe przedawkowanie, ponieważ często specyfiki o różnych nazwach zawierają w składzie ten sam związek chemiczny. Jest tak np. w przypadku wyciągów z jeżówki purpurowej. Godnym polecenia jest także wyciąg z aloesu z sokiem z aronii z wit. C - syrop lubiany przez dzieci ze względu na smak. Bezpiecznym stymulatorem odporności jest znany od pokoleń tran. Natomiast olej z rekina irlandzkiego w kapsułkach można podawać dzieciom od 4 roku życia w okresach nasilenia zachorowań. Mamy jeszcze inną grupę leków wyprodukowanych z fragmentów komórek bakteryjnych o działaniu podobnym do szczepionek, ale te dostępne są już wyłącznie na receptę i wymagają podawania ściśle wg schematu.

A może żyjemy w zbyt higienicznych warunkach i dlatego nasze dzieci nie radzą sobie z alergenami czy wirusami? Może maluchów nie trzeba codziennie kąpać i pozwolić im na zabawy w brudnej piaskownicy?

Coś w tym jest...Częste mycie skraca życie - któż nie zna tego powiedzonka. Rzeczywiście paradoksalnie, często obserwujemy, że dzieci wychowujące się w trudniejszych warunkach socjoekonomicznych, nie zawsze domyte i odpowiednio ubrane, rzadziej odwiedzają przychodnię niż rówieśnicy z rodzin wzorowo dbających o higienę i jakość życia. Chyba jak w każdej sprawie, unikajmy skrajności. Nie stosujmy przysłowiowego szklanego klosza. Odpowiem tak: niech maluch bawi się w piasku, ale przed jedzeniem trzeba umyć rączki, a wieczorem wskoczyć do wanny.