To samolot legenda. Taką Dakotą Jan Nowak-Jeziorański został przerzucony do Polski w trakcie II wojny światowej. Wylądował wtedy pod Tarnowem, a akcja odbyła się pod kryptonimem III Most. Z powrotem samolot zabrał części niemieckiej rakiety V2 wraz z dokumentacją. Teraz w Zabawie wystawiony będzie cenny wrak zabytkowej Dakoty ofiarowany przez prywatnego kolekcjonera. Transport takiego samolotu jest sporym wyzwaniem. Podjęła się go OMEGA Pilzno.
Wyjątkową skuteczność transportowego samolotu Douglas C-47 Skytrain/Dakota dostrzegł sam gen. Eisenhower, charakteryzując go jako jeden z najważniejszych amerykańskich wynalazków, które umożliwiły aliantom zwycięstwo w II wojnie światowej. Jego piloci wykonywali zadania także w Polsce. W trakcie akcji III Most, która odbyła się w lipcu 1944 roku w Zabawa zadaniem pilotów, oprócz dostarczenia polskiego kuriera, Jana Nowaka-Jeziorańskiego, było zabranie elementów oraz schematów rakietowego pocisku balistycznego V2. W trakcie misji samolot przerzucił również przedstawicieli polskiej konspiracji do Włoch. Za udział w akcji George Culliford, pilot z Nowej Zelandii, odznaczony został Orderem Virtuti Militari.
- Mam nadzieję, że przywiezienie tej „Dakoty” pomoże ocalić pamięć o tym wydarzeniu – mówi ks. Zbigniew Szostak, kustosz w Sanktuarium Błogosławionej Karoliny Kózkówny w Zabawie. - Chcemy zbudować tutaj hangar, który będzie ekspozycją samolotu oraz innych pamiątek po przeprowadzonej na tych terenach akcji. Myślę, że będzie tutaj można przeżyć niezapomniane spotkanie z żywą historią.
Douglas C-47 Skytrain/Dakota pochodzi z prywatnej kolekcji Przemysława Pawłowskiego, który odkupił go w sierpniu 2005 roku od niemieckiej ekipy filmowej. Samolot trafił na plan z holenderskiego muzeum w Best, gdzie od 2002 roku był częścią kolekcji. -Uratowałem go przed przetopieniem, bo filmowcy na potrzeby dramatycznych scen katastrofy lotniczej zdetonowali w nim ładunek wybuchowy – mówi kolekcjoner, który postanowił ofiarować wyjątkowy samolot parafii w Zabawie. - To samolot o niezwykle silnej konstrukcji, bo po takim potraktowaniu możemy nadal podziwiać lewe skrzydło z kompletnym podwoziem, kokpit oraz kadłub. To prawdziwy unikat i mój najważniejszy eksponat. W Polsce są tylko dwa takie „Daki.”
Ten konkretny model Douglas C-47 Skytrain/Dakota wyprodukowany został w 1943 roku w Stanach Zjednoczonych. Od tego czasu sporo przeszedł, nie tylko za sprawą niemieckich filmowców. Samolot służył w armii amerykańskiej, później w 147. dywizjonie RAF, a następnie na bliskim wschodzie. W latach dziewięćdziesiątych „Dak” był atrakcją parku rozrywki Euro Disneyland pod Paryżem, a teraz ma szansę zostać symbolem heroicznych akcji podejmowanych przez żołnierzy AK. -Transport elementów wraku z Oławy do Zabawy nie był zadaniem prostym. Ważne było właściwe zabezpieczenie eksponatu na czas podróży – mówi Daniel Kuca, kierownik działów transportu OMEGA Pilzno ITiS Godawski & Godawski, która zorganizowała bezpłatny transport wraku.
Fotografie z archiwum Omega Pilzno
