Wśród wielu aspektów pionierskiej roli Tarnowa w procesie odradzania się państwa przed wiekiem, jest jeden dotychczas prawie całkowicie (zupełnie niesłusznie) pomijany. Otóż, 31 października 1918 r. w godzinach porannych w koszarach przy ul. Bandrowskiego, przed frontem żołnierzy - Polaków batalionu zapasowego 20 c.k. pułku piechoty odczytano odezwę, wraz z przysięgą na wierność Rzeczpospolitej, która przeszła do historii jako Rozkaz Dzienny Nr 1 Wojska Polskiego. Autorem tekstu odezwy był późniejszy wybitny profesor literatury polskiej, wówczas porucznik – Roman Pollak. Zapraszamy do obejrzenia krótkiego filmu o tej ciekawej postaci.
Roman Pollak (ur. 31 lipca 1886 r. w Jeleśni k. Bielska – zm. 23 lutego 1972 r. w Poznaniu). Profesor literatury polskiej, kapitan rezerwy WP
Absolwent Gimnazjum w Samborze (1905) i filologii polskiej na UJ (1909). W roku 1906 współzałożyciel KS Cracovia i jej piłkarz. Nauczyciel gimnazjalny w Gorlicach (1910) a w latach 1911-14 w Orłowej na Śląsku Cieszyńskim, gdzie organizował harcerstwo.
Podczas I wojny światowej w 20 (galicyjskim) pułku piechoty, na froncie serbskim, rosyjskim i włoskim. Od sierpnia 1918 r. porucznik w sztabie batalionu zapasowego w Tarnowie. Członek konspiracyjnej organizacji „Wolność”. Czynny podczas antyaustriackiego przewrotu wojskowego z 30/31 października 1918 r. w Tarnowie, autor odezwy do polskich żołnierzy tarnowskiego garnizonu, która przeszła do historii jako Rozkaz Dzienny nr 1 Wojska Polskiego.
Służył w 1 pułku strzelców podhalańskich w Nowym Sączu, będąc m.in. współorganizatorem Uniwersytetu Żołnierskiego. Następnie, do grudnia 1920 r. w Szkole Podchorążych w Bydgoszczy.
Po przejściu do rezerwy, nauczyciel w Gimnazjum św. Marii Magdaleny w Poznaniu, wykładowca języka polskiego na Uniwersytecie w Rzymie (1923-1926), po powrocie do Polski wykładowca na Uniwersytecie Adama Mickiewicza w Poznaniu. Profesor od 1933 r. Podczas okupacji niemieckiej przeniósł się do Warszawy, gdzie zaangażował się w tajne nauczanie przez kontynuację działalności UAM jako Uniwersytetu Ziem Zachodnich, którego był rektorem (1943-1944). Po zakończeniu II wojny światowej powrócił do Poznania i ponownie pracował na tamtejszym Uniwersytecie aż do emerytury (1960). Badacz literatury staropolskiej, w szczególności polskiego baroku, wraz z jego powiązaniami europejskimi, głównie włoskimi. Opublikował ponad 500 pozycji naukowych.
Odznaczony m.in. Orderem Odrodzenia Polski, Orderem Corona d'Italia i Złotym Wawrzynem Akademickim Polskiej Akademii Literatury.
Biogram na podstawie: Jerzy Giza „Organizacja WOLNOŚĆ 1918”
Tekst i film są częścią projektu edukacyjno-badawczo filmowego „Pierwsi Niepodlegli”, powstającego m.in. przy współpracy z Miastem Tarnów i Muzeum Okręgowym w Tarnowie. Do partnerów lokalnych projektu należy także nasza redakcja.
