Przeprowadzenie jesienią 1918 roku zwycięskich zrywów niepodległościowych w sposób bezkrwawy nie oznacza, że odbyły się one bez oporu ze strony zaborców i aktów odwagi ze strony polskich uczestników tych przewrotów. Właśnie minęła 53 rocznica śmierci gen. Józefa Gizy, współtwórcy Organizacji „Wolność” w szeregach c.k. armii, który - jako jeden z dwóch tylko żołnierzy - odznaczony został Krzyżem Walecznych za heroiczną postawę podczas pamiętnej nocy 30/ 31 X 1918 w Tarnowie. Zapraszamy do obejrzenia filmu o późniejszym dowódcy pułków strzelców podhalańskich, Górnośląskiej Obrony Narodowej, a podczas II wojny św. na Bliskim Wschodzie i Zachodzie m.in. dowódcy 5. Wileńskiej Brygady Strzelców i 7. Dywizji Piechoty.
Józef Giza (ur. 3 marca 1887 r. Dąbrówce Polskiej – zm. 16 sierpnia 1965 r. w Londynie). Generał brygady WP
Absolwent Gimnazjum I i członek Polskich Drużyn Strzeleckich w Nowym Sączu. W czasie I wojny służył w 20 (galicyjskim) pułku piechoty – kolejno na froncie serbskim, rosyjskim i włoskim.
W listopadzie 1916 r. był współzałożycielem niepodległościowej konspiracji (organizacja „Wolność”) w tym pułku a podczas antyaustriackiego przewrotu w Tarnowie w październiku 1918 - jako porucznik - dowódcą 1 kompanii 20 p.p.
Jeden z dwóch oficerów batalionu zapasowego 20 pp, odznaczony Krzyżem Walecznych za odważną postawę podczas tarnowskiego zrywu z 30/ 31 X 1918.
W Wojsku Polskim przez wiele lat służył w 1. pułku strzelców podhalańskich, m.in. jako adiutant pułku podczas wojny z bolszewikami.
Od 1927 roku dowódca baonu Korpusu Ochrony Pogranicza, potem m.in. zastępca dowódcy 2. pułku strzelców podhalańskich w Sanoku (1932-35), dowódca 3. pułku strzelców podhalańskich w Bielsku (1935-38), Górnośląskiej Brygady Obrony Narodowej (w 1938 r. odzyskiwała Zaolzie) i zastępca dowódcy 55 Dywizji Piechoty podczas kampanii wojennej 1939 r.
Uniknął niewoli i przedostał się na Węgry, gdzie był zastępcą Przedstawiciela WP w Budapeszcie. Od 1940 r. w Polskich Siłach Zbrojnych na Zachodzie. Komendant Centrum Wyszkolenia Armii na Bliskim i Środkowym Wschodzie, dowódca 5. Wileńskiej Brygady Strzelców i 7. Dywizji Piechoty we Włoszech. Generał brygady (1944). Pozostał na emigracji w Anglii.
Spoczywa na cmentarzu Gunnersbury w Londynie. Odznaczony m.in. Orderem Virtuti Militari, trzykrotnie Krzyżem Walecznych i Medalem Niepodległości.
Jego syn, Mieczysław, poległ we wrześniu 1939 roku w bitwie pod Radłowem.
Biogram na podstawie m.in.: Jerzy Giza „Organizacja Wolność 1918”.
Tekst i film powstały w ramach projektu edukacyjno-badawczo-filmowego „Pierwsi Niepodlegli” zrealizowanego przy wsparciu finansowym Miasta Tarnowa i Miasta Nowego Sącza. Jednym z partnerów projektu jest redakcja naszego portalu.
