Archeologiczny sezon rozpoczęty

 Rozpoczął się kolejny sezon badań archeologicznych na ciałopalnym cmentarzysku kultury łużyckiej z przełomu epoki brązu i okresu wczesnego żelaza. odkrywane groby możemy datować na lata 800 – 500 p.n.e.

 

Cmentarzysko zostało odkryte w trakcie wydobywania piasku z wydmy piaszczystej na północ od Wojnicza. Zniszczonych zostało wtedy kilkanaście grobów. Badania ratownicze w roku 2018 ujawniły obecność 56 grobów całopalnych w rozmaitym stanie zachowania, część całkowicie zniszczona, część uszkodzona orką z czasów kiedy cmentarzysko było uprawnym polem i część - zalegająca głębiej - dzięki czemu groby zachowały się w całości.

Ustalono lokalizację centrum cmentarzyska, zabezpieczono, czyli przebadano, krawędzie piaskowni od wschodu i południa oraz częściowo zachodu.

W 2019 roku planuje się kontynuację zabezpieczania krawędzi piaskowni - od północy i północnego zachodu oraz eksplorację strefy porośniętej lasem, gdzie znajduje się centrum cmentarzyska. Badane cmentarzysko to obiekt bardzo rzadki i cenny w tym rejonie doliny Dunajca, gdzie ze stanowisk prahistorycznych znane są głownie pozostałości osad.

Zmarłych chowano spalonych w naczyniach - urnach, zwykle urnie towarzyszy dodatkowy dar grobowy w postaci miseczki lub czerpaka z uchem. Spalone kości przed włożeniem do urny były myte i oczyszczone z popiołu i szczątków stosu ciałopalnego. Niekiedy w jamach grobowych występują kamienie - otoczaki rzeczne. Wstępna analiza układu kości we wnętrzach popielnic wskazuje na to, że układano je w porządku anatomicznym czyli na dno kości czaszki, powyżej korpus zaś kości nóg układano w górnej części urny.

Ludność zamieszkująca ziemie polskie w epoce brązu i wczesnym okresie żelaza żyła w długotrwałych osadach w typie naszych dzisiejszych wsi, w wygodnych domach budowanych z bali drewnianych uszczelnianych gliną. Wykopaliska odkrywają pozostałości po warsztatach produkcyjnych i różne przedmioty poświadczające znajomość tkactwa, obróbki kamienia, kości, rogu, garncarstwa i innych rzemiosł. Innym typem osiedli były sezonowe osady ze śladami po zagłębionych w ziemię półziemiankach, jamach i paleniskach. Kilkadziesiąt śladów po osadach stałych i sezonowych znaleziono na piaszczystym wydmach prawego brzegu Dunajca w Gorzycach, Żabnie, Kłyżu, Niedomicach oraz Dębinie Łętowskiej, Wojniczu.

Oprócz osad nieobronnych ludzie kultury łużyckiej budowali ufortyfikowane osiedla zwane grodami, posadowione na miejscach z natury trudno dostępnych, np. wzgórzach, wyspach lub w zakolach rzek. Pełniły one funkcję schronieniową w przypadku zagrożenia dla mieszkańców osad położonych w ich bliskości.

Ludzie ówcześni uprawiali rolę wypalając lasy, stosowano już również orkę, co potwierdzają znaleziska drewnianych radeł. Człowiek coraz intensywniej zaczął przekształcać swe otoczenie. Mimo wszystko jednak zbieractwo czy rybołówstwo odgrywało w dalszym ciągu znaczną rolę jako uzupełniający sposób zdobywania pożywienia. Duże znaczenie ognia w gospodarce legło u podstaw zasadniczych zmian w obrządku pogrzebowym.

Szeroko upowszechniło się ciałopalenie. Kultura łużycka należy do wielkiej rodziny kultur europejskich - kultur pól popielnicowych, gdzie osadom towarzyszą rozległe cmentarzyska liczące niekiedy tysiące grobów.

W 2019 roku odkryto kolejne 20 grobów ciałopalnych, niektóre uszkodzone przez orkę inne zachowane w całości. Nową obserwacją dotyczącą zwyczajów pogrzebowych na tym cmentarzysku jest znajdywanie we wnętrzach popielnic małych naczyń z uchem zwanych przez archeologów czerpakami.

Po przerwie urlopowej badania będą kontynuowane. Realizuje je Dział Archeologii Muzeum Okręgowego w Tarnowie, zaś finansuje w ramach programu badań ratowniczych Wojewódzki Urząd Ochrony Zabytków w Krakowie.

13.08.2019
Twój komentarz:
Ankieta
Czy wiesz, na kogo oddasz głos w drugiej turze wyborów?
| | | |