Nową pracę profesora Franciszka Ziejki „Polska poetów i malarzy: z dziejów walki o tożsamość narodu w czasach niewoli” zaprezentowano podczas listopadowych targów Książki w Krakowie. Jak mówi sam autor, inspiracją do jej napisania było posłanie Jana Pawła II skierowane do licznej grupy profesorów i studentów Uniwersytetu Jagiellońskiego, którzy udali się z pielgrzymką do Rzymu w roku 2000. Papież mówił wówczas m.in.: - Mając na względzie przyszłość Polski i Europy, pragnę zwrócić uwagę na jedno bardzo konkretne zadanie, jakie staje przed wyższymi uczelniami w Polsce, a w szczególności przed krakowskim Uniwersytetem Jagiellońskim. Chodzi o kształtowanie w narodzie zdrowego ducha patriotyzmu…”.
Wówczas to Franciszek Ziejka podjął prywatne zobowiązanie odpowiedzi na apel papieża. I jako wybitny znawca historii literatury polskiej XIX wieku odpowiedział wyjątkowym dziełem, ujmującym panoramę najważniejszych tematów i motywów poezji XIX wieku.
Autor ukazuje starania pisarzy, poetów i artystów o zachowanie tożsamości narodowej, niepodległości ducha i odzyskanie upragnionej wolności. Uzupełnieniem pełnego faktów i interpretacji literatury, a zarazem doskonale napisanego tekstu, są liczne reprodukcje dzieł najwybitniejszych polskich malarzy, powiązane tematycznie z przedstawianymi utworami i poruszanymi problemami.
