Nowotwory układu krwiotwórczego oraz chłonnego stanowią obecnie około 10 proc. wszystkich nowotworów. Na świecie rozpoznaje się rocznie blisko 1,24 mln nowych przypadków, a w Polsce co 40 minut ktoś musi zmierzyć się taką diagnozą. Nowotwory układu krwiotwórczego mogą dotknąć każdego, niezależnie od wieku, stanu zdrowia czy stylu życia. Z okazji Światowego Dnia Walki z Nowotworami Krwi, obchodzonego 28 maja, Fundacja DKMS chce zwrócić uwagę społeczeństwa na kwestię diagnostyki, leczenia, ale także roli dawców szpiku w życiu pacjentów hematoonkologicznych.
Choć statystyki dotyczące chorych hematoonkologicznych są znacznie niższe w porównaniu z innymi rodzajami nowotworów, to wciąż są wysokie. Najbardziej ogólny podział tej różnorodnej grupy chorób obejmuje nowotwory układu krwiotwórczego i chłonnego. Zachorowalność na nowotwory krwi jest różna, w zależności od obszaru geograficznego. W Polsce jest porównywalna do zachorowalności w innych krajach Europy.
Najczęstszymi nowotworami są chłoniaki, następnie białaczki i szpiczak plazmocytowy. U małych pacjentów najczęściej rozpoznaje się ostrą białaczkę limfoblastyczną, następnie chłoniaki. Dzieci nie chorują np. na szpiczaka plazmocytowego czy przewlekłą białaczkę limfocytową. U osób w średnim wieku najczęstsze są chłoniaki. Wraz z wiekiem zwiększa się zachorowalność na szpiczaka plazmocytowego, chłoniaki, ostrą białaczkę szpikową, przewlekłą białaczkę limfocytową czy zespół mielodysplastyczny.
Badania stosowane w diagnostyce nowotworów krwi, to morfologia krwi z rozmazem, badanie szpiku, na które składa się ocena komórek szpiku pobranego metodą biopsji aspiracyjnej oraz ocena wycinka kostnego pobranego metodą trepanobiopsji. Diagnostyka białaczek i szpiczaka plazmocytowego opiera się na badaniu szpiku, natomiast badaniem wykonywanym w celu rozpoznania chłoniaków jest biopsja otwarta i ocena histopatologiczna węzła chłonnego. W celu uzyskania dokładnego rozpoznania i ustalenia optymalnego leczenia, w wielu przypadkach niezbędne jest wykonanie badań genetycznych z wykorzystaniem metod cytogenetyki i biologii molekularnej.
Dawcy szpiku są często jedyną szansą dla pacjentów walczących z nowotworem krwi. Każdego roku ponad 800 osób zostaje zakwalifikowanych do przeszczepienia szpiku. Jak podkreślają specjaliści, dawcy szpiku, tzw. „bliźniacy genetyczni”, są bardzo ważną częścią transplantologii a ich obecność, w kontekście leczenia pacjentów hematoonkologicznych, jest niezbędna.
Transplantacja komórek krwiotwórczych należy do standardowych metod leczenia nowotworów krwi, zarówno autologiczna, w której materiałem przeszczepowym są własne komórki, jak i allogeniczna, gdzie przeszczepia się choremu komórki pobrane od zdrowego dawcy. Poszukiwanie dawcy rozpoczyna się najpierw od sprawdzenia dawców rodzinnych, a optymalnym dawcą jest w pełni zgody dawca rodzinny. W przypadku braku dawcy rodzinnego rozpoczyna się poszukiwania dawcy niespokrewnionego – dawcy niespokrewnieni są zatem nadal potrzebni.
