Schizofrenia to termin używany często w języku potocznym, niekiedy w nieprawidłowym znaczeniu. W rzeczywistości jest to jedna z najbardziej rozpowszechnionych chorób psychicznych, cierpi na nią 1% społeczeństwa – czyli blisko 400 tysięcy Polaków.
Schizofrenia najczęściej dotyka ludzi młodych, rozpoczyna się zazwyczaj pomiędzy dwudziestym a trzydziestym rokiem życia. Wpływa na dalsze losy chorego, jednak wcześnie rozpoznana i właściwie leczona nie przekreśla szansy na normalne życie.
Schizofrenia często zaczyna się gwałtownie. Chory zwraca uwagę otoczenia swoim zachowaniem, mówi sam do siebie, śmieje się bez uchwytnej przyczyny, „zamyśla się”, „nie kontaktuje”. Odpowiedzialne są za to halucynacje – czyli głosy, które chory słyszy wokół siebie, niekiedy w swojej głowie czy w pokoju obok. U niektórych chorych rozwijają się nieprawdziwe, absurdalne przekonania, np. że są podsłuchiwani, śledzeni, że ktoś chce ich zabić, że inne osoby odczytują ich myśli, że członkowie rodziny są podstawieni, nieprawdziwi. W przekonania te, nazywane urojeniami, chory zaczyna bardzo głęboko wierzyć i nie sposób mu wytłumaczyć, że się myli. Co więcej, zaczyna się zachowywać tak, jakby to wszystko było prawdą – zasłania okna i zamyka drzwi przed prześladowcami, szuka w domu podsłuchów, staje się nieufny wobec rodziny. Powoduje to, że chory jest niezrozumiany przez otoczenie, zaczyna być postrzegany jako dziwak, odludek. Nasila się izolacja chorego, stopniowo zanikają kontakty towarzyskie, zaczyna zaniedbywać naukę czy pracę. Niekiedy schizofrenia przebiega w postaci utajonej, postępuje powoli i podstępnie. Chory nie wypowiada dziwacznych urojeń, nie podlega halucynacjom, nie słyszy „głosów”. Zaczyna natomiast zamykać się w swoim wewnętrznym świecie, spędza czas samotnie, całymi dniami zajmuje się czymś mało istotnym, zaniedbuje kontakty z rodziną, nie interesuje się nauką ani pracą. Staje się pozornie zobojętniały na wszystko, pozbawiony celów, motywacji, inicjatywy. Taki typ schizofrenii jest rzadszy, jednak gorzej rokuje.
W chwili obecnej medycyna nie zna jednej, konkretnej przyczyny tej choroby. Wiadomo, że pewną rolę odgrywa predyspozycja genetyczna; z kolei nasilony stres czy stosowanie narkotyków (w tym – marihuany) mogą zwiększać szansę wystąpienia schizofrenii.
W każdym przypadku, gdy u młodej osoby zaczynają pojawiać się objawy mogące sugerować schizofrenię, powinno się dążyć do jak najszybszego kontaktu z lekarzem psychiatrą. Jeśli diagnoza się potwierdzi, najlepszym i najskuteczniejszym sposobem leczenia schizofrenii jest włączenie specjalistycznych leków, nazywanych neuroleptykami, które umożliwiają całkowite opanowanie choroby i normalne życie.
Autor: lek. med. M Bardel
