Ciąża - czas radosnego oczekiwania na dziecko może być także związana z pewnymi niedogodnościami. Dlatego przyszłe mamy powinny wiedzieć, jakie prawa i przywileje im przysługują. Nie powinny się też wstydzić z nich korzystać.
Prawo do bezpłatnej opieki medycznej w okresie ciąży, porodu i połogu ma każda kobieta, niezależnie od tego, czy jest ubezpieczona. Podstawą do uzyskania świadczeń jest po prostu karta przebiegu ciąży. Panie czekające na dziecko mogą zatem bez ograniczeń korzystać z wizyt lekarskich, zleconych badań diagnostycznych, dodatkowych świadczeń stomatologicznych, jak również z pobytu w szpitalu. Co istotne, niezależnie od miejsca zamieszkania, mogą same wybrać placówkę, w której urodzą swoje dziecko. Prawo wyboru dotyczy także pozycji podczas rodzenia oraz wskazania osoby towarzyszącej. Przyszła mama ma prawo do tego, by personel medyczny troszczył się o zapewnienie jej poczucia intymności i godności. Panie mają równiez prawo do pełnej informacji o stosowanych procedurach medycznych i ich konsekwencjach, a co za tym idzie, do odmowy poddania się im.
Kobiety, które poinformują o ciąży swojego pracodawcę, powinny zostać objęte szczególną ochroną. Zarówno w ciąży jak i w czasie urlopu macierzyńskiego nie można ciężarnej zwolnić z pracy. Podczas ciąży kobieta nie może wykonywać prac obciążających lub takich, które zagrażałyby zdrowiu jej lub dziecka. Pracodawca nie może zatem zlecać robót szkodliwych i uciążliwych dla zdrowia - wymagających wysiłku fizycznego, na wysokościach, w niekorzystnym mikroklimacie, hałasie lub kontakcie ze szkodliwymi substancjami, promieniowaniem jonizującym oraz polem elektromagnetycznym. W takich przypadkach pracodawca powinien zmienić kobiecie stanowisko pracy, przy czym nie może jednocześnie obniżyć jej pensji. Ponadto ciężarna kobieta nie powinna pracować w godzinach nadliczbowych, w nocy oraz w delegacji. Przyszłe mamy mają prawo do zasiłku chorobowego w wysokości 100 % wynagrodzenia oraz mają prawo do wykorzystania 2 tygodni urlopu macierzyńskiego przed przewidywaną datą porodu. Te przywileje dotyczą jednak - niestety - tylko pań zatrudnionych na umowę o pracę.
Nie ma regulacji przyznających ciężarnym pierwszeństwo w obsłudze lub szczególne uprawnienia w urzędach, miejscach publicznych, czy też środkach komunikacji publicznej. Siedzenia przeznaczone dla ciężarnych w komunikacji publicznej, są oznakowane specjalnymi nalepkami. Podobnie w niektórych sklepach są wyznaczone kasy pierwszeństwa. Takie udogodnienia zależą jednak od decyzji zarządcy danego miejsca lub uprzejmości zatrudnionego personelu. Choć ustąpienie miejsca kobiecie w zaawansowanej ciąży powinno być naturalną reakcją, nie wszyscy w praktyce to respektują. Pomimo braku szczegółowych zapisów regulujących prawa pań w ciąży w takich sytuacjach, warto czasami samodzielnie starać się powalczyć o przysługujące przywileje. Tym bardziej, że już niedługo potrzeba będzie naprawdę dużo sił na przyjęcie nowego członka rodziny.
Katarzyna Sysło
Kierownik Działu Kadr, Płac i Szkoleń
Centrum Zdrowia Tuchów
