Tradycja

Większość z nas ma zapewne świadomość, że mieszkamy w mieście wyjątkowym, nie każdy jednak potrafi określić na czym ta wyjątkowość właściwie polega. Nie stanowi o niej np. zły stan nawierzchni tarnowskich ulic - od Dębicy do Gorzowa Wielkopolskiego dziury w asfalcie są i nikogo specjalnie nie dziwią.

Z innych cech wyróżnia Tarnów może położenie na styku dwóch krain geograficznych (Pogórza Karpackiego i Kotliny Sandomierskiej) tworzące znakomite warunki ekspozycyjne miasta oraz zespół zabytkowy historycznego centrum miejskiego. Naszym zdaniem jednym z głównych wyróżników Tarnowa jest też jego kilkusetletnia historia, która nadaje mu rys indywidualny i czyni z niego miejsce niepowtarzalne.

Wychodząc z tego założenia chcielibyśmy przybliżyć niektóre wydarzenia z przeszłości miasta - czasem zapomniane, czasem znane słabiej, bądź tylko wąskiej grupie zainteresowanych. Stąd np. narodził się pomysł "Tarnowskich kronik", w których Marek Trusz przypominał będzie większe i mniejsze zdarzenia, czasem zupełnie małe epizody, które naszym zdaniem w jakimś stopniu oddają specyfikę i określają charakter tego miejsca. Może pozwoli to lepiej poznać a może i lepiej zrozumieć miasto w którym przyszło nam mieszkać.

Ferdynand Maria Chotek (1831)

Wiedeńczyk z urodzenia biskupem tarnowskim był zaledwie pół roku, a jego posługa ograniczyła się do napisania jednego listu do duchowieństwa i wiernych. Doktor filozofii i teologii wcześniej był m.in. biskupem sufraganem ołomunieckim. Po śmierci kardynała Rudolfa Habsburga kapituła w Ołomuńcu wybrała do tamtejszym metropolitą. Papież powołał biskupa Chotka na to arcybiskupstwo, przedłużając trwający przez kilka lat, od przeniesienia biskupa Zieglera w roku1827, wakat na stolicy biskupiej w Tarnowie. czytaj dalej...

Franciszek de Paula Pisztek (1832 - 1836)

Po kilkuletnim wakacie na stolicy biskupiej w Tarnowie, kolejnym biskupem mianowany został Czech - Franciszek de Paula Pisztek - poprzednio biskup sufragan w Pradze. Mimo, że słabo mówił po polsku udało mu się w ciągu kilku lat uporządkować sprawy zdezorganizowanej diecezji. Zorganizował Kurię Biskupią, uzyskał zgodę władz na utworzenie w Tarnowie seminarium duchownego. W 1836 roku odszedł z Tarnowa by objąć funkcję arcybiskupa lwowskiego. We Lwowie spędził resztę życia, tam też został pochowany. czytaj dalej...

Franciszek Abgaro Zachariasiewicz (1836 - 1840)

Po Niemcu, Austriaku i Czechu tarnowskim biskupem został ksiądz pochodzący z rodziny ormiańskiej. Podobnie jak poprzednicy nie pracował w Tarnowie długo, przeniesiony po kilku latach na inną stolicę biskupią - w jego przypadku do Przemyśla. Zdołał jednak dokończyć budowę seminarium duchownego i otworzyć studia filozoficzno - teologiczne w Tarnowie. Do tarnowskich kościołów wprowadził "Gorzkie żale" i stacje drogi krzyżowej. czytaj dalej...

Józef Grzegorz Wojtarowicz (1840 - 1850)

Biskup Józef Grzegorz Wojtarowicz w przeciwieństwie do swoich poprzedników z Tarnowem związany był praktycznie od urodzenia, tu ukończył szkołę podstawową i gimnazjum. Choć święcenia kapłańskie przyjął w Wiedniu, a przez wiele lat pracował w diecezji przemyskiej, powrócił do Tarnowa jako biskup. Był jedynym biskupem tarnowskim zmuszonym do ustąpienia przez władze austriackie. Biskup - wygnaniec zmarł w Krakowie 25 lat po rezygnacji z biskupstwa tarnowskiego. Spoczął na Cmentarzu Rakowickim. Jego pogrzeb stał się patriotyczną manifestacją. W stulecie śmierci szczątki biskupa Wojtarowicza sprowadzono z Krakowa do Tarnowa i złożono w podziemiach katedry. czytaj dalej...

Józef Alojzy Pukalski (1852 - 1885)

Józef Alojzy Pukalski urodził się w Cieszynie, zanim został biskupem pracował w Skoczowie, Wilamowicach i Żywcu. Zastąpił zmuszonego do rezygnacji Józefa Wojtarowicza, wziął udział w pogrzebie poprzednika w Krakowie w roku 1875. Uczestniczył w obradach Soboru Watykańskiego I, opowiadał się m.in. przeciwko ogłoszeniu dogmatu o nieomylności papieża. Był fundatorem stypendiów dla uczącej się młodzieży, w testamencie poczynił darowizny na rzecz bursy w Tarnowie i Wadowicach. Biskupem tarnowskim był przez 33 lata, zmarł w Tarnowie w wieku 87 lat, pochowany został na tarnowskim Starym Cmentarzu. czytaj dalej...

Ignacy Łobos (1886 - 1900)

Po śmierci biskupa Józefa Pukalskiego papież Leon XIII mianował Ignacego Łobosa, biskupa sufragana diecezji przemyskiej administratorem apostolskim diecezji tarnowskiej. Cesarz Franciszek Józef I w grudniu 1885 roku mianował do biskupem tarnowskim, a Leon XIII prekonizował w styczniu następnego roku. Zasługi biskupa Łobosa dla diecezji tarnowskiej i samego Tarnowa to m.in. gruntowny remont katedry, wsparcie dla zdolnej, ale biednej młodzieży, sprowadzenie do Tuchowa Redemptorystów, czy powołanie do życia Muzeum Diecezjalnego. czytaj dalej...

Leon Wałęga (1901 - 1933)

Leon Wałęga po raz pierwszy pojawił się w Tarnowie jako młody uczeń gimnazjum. Po latach, jako biskup tarnowski doprowadził do utworzenia w mieście Male Seminarium, interesował się losem emigrantów, wyjeżdżających za chlebem za ocean, m.in. przyjmując na studia w tarnowskim seminarium kleryków z USA, zwiększył liczbę parafii z 179 do 268. Efektem starań biskupa było wybudowanie 89 nowych kościołów na terenie diecezji. Na rok przed śmiercią zrezygnował z biskupstwa, ostatni okres życia spędził w klasztorze Redemptorystów w Tuchowie. Tam też zmarł i został pochowany. czytaj dalej...

Franciszek Lisowski (1933 - 1939)

Biskup Franciszek Lisowski trafił w 1933 roku do Tarnowa ze Lwowa, gdzie od 1928 roku był biskupem pomocniczym. W czasie swoich rządów diecezją tarnowską zorganizował m.in. jubileusz 1900 - lecia odkupienia i jubileusz 9900 - lecia urodzin świętego Stanisława ze Szczepanowa. Doprowadził do powołania Diecezjalnego Instytutu Akcji Katolickiej i Katolickiego Uniwersytetu Ludowego w Krzyżanowicach. Zainicjował wydawanie "Tarnowskich Studiów Teologicznych", "Posłańca Diecezjalnego Instytutu Akcji Katolickiej" oraz czasopisma "Nasza Sprawa". Powołał do życia Diecezjalny Związek "Caritas". Zmarł nagle w 1939 roku, na kilka miesięcy przed wybuchem wojny. czytaj dalej...

Jan Stepa (1946 - 1959)

Biskup Piotr Stepa był zarówno duszpasterzem dbającym o życie religijne wiernych, jak i cenionym w kraju i za granicą naukowcem. Kierował diecezją w trudnych, powojennych latach i czasach stalinowskich. Mimo problemów z władzami udało się za rządów Jana Stepy zbudować na terenie diecezji około 40 świątyń. W Tarnowie uzyskano pozwolenie na budowę kościoła pw. Matki Bożej Fatimskiej. W krypcie tego kościoła pochowano biskupa Stepę po śmierci w roku 1959. czytaj dalej...

Jerzy Karol Ablewicz (1962 - 1990)

Biskup Jerzy Ablewicz, doktor filozofii, trafił do diecezji tarnowskiej z Przemyśla, po trzyletnim blisko wakacie na stolicy biskupiej w Tarnowie po śmierci biskupa Jana Stepy. Jego rządy diecezją przypadły na trudny czas wielu szykan ze strony władz. Mimo to utworzonych zostało na terenie diecezji 132 nowe parafie i podjęto budowę kilkuset kościołów. Na czas pełnienia posługi biskupiej przez Jerzego Ablewicza przypadł m.in. jubileusz tysiąclecia chrztu Polski, dziewięćset lecia śmierci świętego Stanisława, dwustulecia istnienia diecezji tarnowskiej i stu pięćdziesięciolecia Wyższego Seminarium Duchownego. Biskup Ablewicz był gospodarzem jedynej wizyty papieża w Tarnowie. Podczas tej wizyty w roku 1987 papież Jan Paweł II podniósł Jerzego Ablewicza do godności arcybiskupiej. czytaj dalej...

Edward Komar (1921 - 1943)

Ksiądz Edward Komar był pierwszym w historii diecezji tarnowskiej biskupem pomocniczym. Pracował również jako rektor Wyższego Seminarium Duchownego, a po śmierci biskupa Franciszka Lisowskiego w roku 1939 został wybrany wikariuszem kapitulnym diecezji. 24 czerwca 1940 mianowany został administratorem apostolskim diecezji tarnowskiej. Kierował diecezją w bardzo trudnym okresie wojny i niemieckiej okupacji. Jego grób znajduje się w podziemiach kaplicy świętego Józefa na Starym Cmentarzu w Tarnowie. czytaj dalej...

Karol Pękala (1946 - 1968)

Karol Pękala nie był rodowitym tarnowianinem, ale tutaj uczęszczał do gimnazjum, zdał maturę, studiował w seminarium duchownym i przyjął święcenia kapłańskie. Biskupem został mianowany wkrótce po zakończeniu wojny, w grudniu 1946 roku. Był m.in. przewodniczącym Komisji Episkopatu do spraw Duszpasterstwa Dobroczynnego. Zmarł nagle podczas pobytu za granicą, pochowany został w krypcie kościoła Matki Bożej Fatimskiej w Tarnowie. czytaj dalej...

Michał Blecharczyk (1958 - 1965)

Pod koniec lat pięćdziesiątych po raz pierwszy w diecezji tarnowskiej obok biskupa ordynariusza pracowało dwóch sufraganów. Drugim, obok Karola Pękali został w roku 1958 ksiądz Michał Blecharczyk. Przyszły biskup był wychowankiem Małego Seminarium w Tarnowie, tu przyjął również święcenia kapłańskie w roku 1932. Pracował w Ciężkowicach, Brzesku, Baranowie Sandomierskim i Bochni. Przez wiele lat związany był z tarnowskim seminarium duchownym jako wykładowca i ojciec duchowny. czytaj dalej...

Józef Gucwa (1969 - 1999)

Józef Gucwa, zanim został księdzem był m.in.: rolnikiem, urzędnikiem w Grybowie, żołnierzem Zawiązku Walki Zbrojnej i Armii Krajowej. Umierał w roku 2004, w wieku 81 lat jako biskup - senior diecezji tarnowskiej, Honorowy Obywatel Miasta Nowego Sącza, kawaler m.in. Srebrnego i Złotego Krzyża Zasługi z Mieczami, Krzyża Armii Krajowej oraz Krzyża Partyzanckiego. Na krótko przed śmiercią obchodził jubileusz 35 - lecia sakry biskupiej. czytaj dalej...

Stanisław Westwalewicz (1906 - 1997)

Malarz, grafik, rysownik, uczestnik kampanii wrześniowej 1939 roku, więzień obozu w Kozielsku, żołnierz 2 Kurpusu. Urodził się w 13 listopada 1906 roku w Kozienicach koło Radomia. Miał zamiar studiować architekturę, ale nie został, mimo zdanego egzaminu, przyjęty na Politechnikę Warszawską, i w 1928 roku rozpoczął studia na krakowskiej Akademii Sztuk Pięknych. czytaj dalej...

| | | |